BİZE ULAŞIN
Yoğun bir iş gününe başlarken, okula gitmeye hazırlanırken ya da günlük işleri yapmak için harekete geçmeden önce yarın takvime alıcı gözle bakın ve dikkatli olun. Aksi takdirde, “Şakanın evrensel günü” olan 1 Nisan'da hiç farkında olmadan kötü bir şakanın kurbanı olabilirsiniz. Dünyanın pek çok ülkesinde farklı şakaların gelenek haline geldiği “1 Nisan Şaka Günü” ile ilgili, farklı kültür, inanç ve dillerde efsaneler bulunuyor.
Fransa'da “Poisson d'avril-Nisan Balığı” geleneğinin tarihçesi, 16. yüzyıla kadar uzanıyor. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan'dan 1 Ocak'a aldırdı. Bu arada, 1 Nisan'ı hala sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacı ile yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi. 1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenlere ise “Nisan balığı” ismi verildi.
İngiltere'de “Nisan Kaçıklar Günü”, İskoçya'da ise “Guguk Kuşu-Gowk (Cuckoo)” olarak anılan şaka günü, pagan kültüründe de yer alıyor. En eski 1 Nisan şakasının ise Romalılar döneminde yapıldığına inanılıyor. ABD'nin bazı eyaletlerinde ise 1 Nisan şakalarına benzer şakalar, 28 Aralık tarihinde yapılıyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde 1 Nisan'da yapılan şakalar güldürürken, kimileri ise tarihe geçecek kadar ilgi çekti. İşte, 1 Nisan şakalarıyla kısa bir dünya turu:
1962'de İsveç'in siyah-beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına 1 Nisan'da çıkan teknisyen, yeni bir teknolojiyle renkli televizyon izlenebileceğini söyledi. Yöntem, ekrana naylon kadın çorabı germekti. Yüzbinlerce kişi öneriyi gerçekten denedi!
1976'da gökbilimci Patrick Moore, 1 Nisan'da, saat 09.47'de Plüton'un Jüpiter'in arkasından geçerken sıra dışı bir olayın gerçekleşeceğini, Dünya'nın çekim gücünü azaltacağını, tam bu anda sıçrayanların havada uçma hissini yaşayacaklarını söyledi. Belirtilen saatte binlerce kişi zıpladı
1998'de fast food zinciri Burger King, USA Today gazetesine verdiği tam sayfa ilanla, 'Whopper' hamburgeri yerine 32 milyon solak Amerikalı için 'Solaklar için Whopper' çıkaracağını açıkladı. Yeni hamburger için yüzbinlerce başvuru alındı!
Yıl 1957... BBC'nin saygın haber programı “Panorama”, ılık geçen kış nedeniyle ağaçlarda artık spagetti yetişmeye başladığını duyurdu. Bunun ardından köylülerin artık ağaçlardan spagettinin hasadını yapmaya başladığı açıklandı. Bir anda televizyon kanalına telefon yağmaya başladı, tüm izleyiciler kendi spagetti ağaçlarını nasıl yetiştirebileceğini soruyordu. Telefonu açan BBC yetkilileri de 'bir kutu domates soslu spagettiyi ekin ve tutması için dua edin' yanıtını veriyordu. Sonunda bunun bir şaka olduğu anlaşıldı.
Sports Illustrated'in 1985 yılı Nisan sayısında yaşamı boyunca Mets'de oynamayı hayal eden “çaylak” bir beysbol atıcısının hikayesi konu edildi. Sidd Finch adlı bu kişi beysbol topunu neredeyse ışık hızıyla metrelerce uzağa atabiliyordu. Bununla birlikte aslında söz konusu Finch ömründe hiç beysbol oynamamış, bir Tibet manastırında beysbol atışlarının felsefesi üzerine öğrenim görmüştü. Mets taraftarları ülkenin her yerinde bu inanılmaz, adeta tanrının bir lütufu olan oyuncu için kutlamalar yaptı. Sonunda bu oyuncuyu yazarın hayal gücüyle yarattığı ve bunun 1 Nisan şakasından ibaret olduğu anlaşıldı.
1998 yılında Science and Reason adlı derginin Nisan sayısında Alabama eyaletinde “3.14” olan “pi” sayısının değerinin yapılacak oylama ile yuvarlanarak “3.0” olacağı duyuruldu. Bunun üzerine yüzlerce telefonla halk bu kararı protesto etti. Sonunda ikinci bir sayı yayınlanarak orijinal makaleye yer verildi, bu evrim teorisiyle ilgili Mark Boslough adlı bir fizikçinin yazısıydı.
Almanya'nın Schleswig-Holstein eyaletindeki bir radyo, sürücülerden, Rader köprüsünü geçerken 5 avro hazırlamalarını istedi. İsviçreli bir şirketin köprüyü satın aldığını ve bayram günlerinde geçiş ücreti alacağı haberini uyduran radyo, eyalet Başbakanı Heide Simonis, çok sayıda politikacı, polis yetkilileri ve ADAC otomobil kulübünden de destek alarak onların açıklamalarını yayınladı. Tabi bu bir şakaydı.
Hristiyanların Paskalya Yortusu, 1 Nisan gününe denk gelince, Avusturya Haber Ajansı (APA), köşeli yumurta geliştirildiği haberini 1 Nisan şakası olarak yayınladı. APA'nın 1 Nisan haberinde, Avrupa Yumurta Araştırma Enstitüsünde görevli bilim adamlarının, tavuklardaki “yuvarlak genini” maniple ettikleri belirtildi. DNA'ları mutasyona uğratılan tavukların, eşit kenarlı yumurtalar yumurtladığı kaydedilen habere göre, tavuklar köşeli yumurtaları hemen benimsedi. Ambargolu yayınlanan haberde, tek sorunun tavukların yumurtlarken yaralanma olasılığı olduğu belirtildi.
1977'de İngiliz The Guardian gazetesi, Hint Okyanusu'ndaki hayali San Seriffe ada cumhuriyetinin 10. kuruluş yıldönümünü kutlamak için 7 sayfalık ek çıkardı.
Erzurum'da bir internet gazetesi, geçen yıl Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler'in gözaltına alındığı yolunda flaş haber duyurdu. Kısa süre içinde bini aşkın kişi tarafından okunan haberde, Küçükler'in CHP'nin yolsuzluk iddiasıyla yaptığı suç duyurusu sonrası gözaltına alındığı belirtilen haberde, çok sayıda kişinin de gözaltında olduğu bildirildi. İnternet gazetesinin sahibi Recep Kapucu, “Haber kısa sürede büyük bir okuyucu topladı. Haberi yayına koyduktan sonra olayla ilgili bilgi almak için onlarca telefon aldım” dedi.
Rize'de yayın yapan 'Zümrüt Rize' gazetesinin Gürcistan-Türkiye milli maçını izlemek için Gürcistan'a giden Rize Belediye Başkanı Halil Bakırcı ve bazı Rizeli taraftarların Gürcü makamlar tarafından tutuklandığını duyurması, şehirde paniğe neden oldu. Belediye Başkanı Bakırcı'nın Rize'de olduğu öğrenilince haberin 1 Nişan şakası olduğu ortaya çıktı.
Müftülükte görev yapan bir mutemet, imam Köksoy'a 1 Nisan şakası yapmaya karar verdi. İmam Köksoy'un 6. kademeden 1. kademeye yükseltildiğine dair bir evrak hazırlayan mutemet, inandırıcı olmak için vali ve kaymakam adına da paraf açarak imza attı. Mutemet, hazırladığı sahte evrağın inandırıcılığını artırmak için 'gelen evrak' defterine de kaydetti. Bu duruma çok sevinen imam bir sonraki ay maaşı artmayınca gerçeği kavradı ve şakayı yapanlar hakkında dava açtı.
2006 yılında Batman'da yayınlanan yerel gazeteler 'Batman'da seçimler iptal', 'Hasankeyf'te apart otel çalışmaları kapsamında kazı çalışması yapan kepçe kazı esnasında 8 ton ağırlığında bir hazine buldu', 'Batman belediye başkanlığı mazbatasını SP adayı Sait Dağ alacak', 'Cumhurbaşkanı Sezer Batman'a geliyor' gibi şaka dolu başlık ve haberlerle çıktı.
2005 yılında, Trabzon'da yayınlanan bölgesel Kuzey Ekspres gazetesi, sürmanşetinden ''Fatih Tekke Fener'de'' başlığıyla çıktı. Haberde, milli futbolcunun gelecek sezon için sarı-lacivertli takımla anlaştığını duyurdu. Haberin 1 Nisan şakası olduğunu ise gazetenin son sayfasına bakanlar anlayabildi. Gazete, son sayfasında 1 Nisan Şakası yaptığını ve haberin gerçeğini yansıtmadığını belirtiyordu.
Samsun'un Havza ilçesinde de kendini “Fettullah Doğrusöylemez” olarak tanıtan kişi, “Merkez FM” isimli yerel radyoyu canlı yayındayken arayarak, “Kunduz ormanlarından yüzlerce fil size doğru geliyor” dedi. Dinleyicilerin çoğu bunun şaka olduğunu anlamayarak, panik içerisinde radyoyu telefonla arayıp bilgi almaya çalıştı. Ancak, DJ Ertaş Çoban, “1 Nisan şakası” olduğunu anladı. Buna rağmen, yaklaşık 20 kişi radyoyu telefonla arayarak, “Burada fil mi varmış? Nereden geliyorlar?” gibi sorularla bilgi almaya çalıştı. Kısa süre sonra aynı kişi yeniden radyoyu arayarak, “Size 1 Nisan şakası yaptım” dedi.
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde bir internet sitesinin Siverek il oldu haberi, Sivereklileri heyecanlandırdı. Kulaktan kulağa dolaşan haber kısa süre içinde duyuldu. Yıllardır il olmak için mücadele veren Siverekliler, sitenin haberin 1 Nisan şakası olduğunu açıklaması üzerine hayal kırıklığına uğradılar.
1 Nisan 2006... İstanbul'da Moda vapuruyla Kadıköy'den Beşiktaş'a giden Murat Alas, “Üzerinde bomba olduğunu” söyledi. Şakacı, vapur iskeleye yaklaşınca gözaltına alındı ve 2 Nisanda tutuklandı. Saruhanlı'da yaşayan Murat Alas hakkında, İstanbul 8. Asliye Ceza Mahkemesinde, “Halk arasında korku ve panik yaratma” iddiasıyla dava açıldı. 15 ay hapis cezasına çarptırılan Alas, mahkemenin kendisi hakkında verdiği 15 ay hapis cezası kararını 2006 yılının Ekim ayında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına temyize gönderdi, ancak Yargıtay bu talebi reddetti.
Trabzon'da yayınlanan Karadeniz'den Günebakış gazetesi ise “Gerets Trabzon'da” başlığıyla okuyucularına bir haber verdi. Gazete sürmanşette verdiği haberde, “Nuri Albayrak, Galatasaray'ı yokluklar içinde zirveye taşıyan Belçikalı teknik direktör ile el sıkıştı” diye yazdı. Foto montaj yöntemiyle Başkan Nuri Albayrak ile Gerets'in el sıkıştığını gösteren bir fotoğraf da yayınlandı. Haberin ayrıntılarının olduğunun belirtildiği 14. sayfada ise “Sevgili okuyucularımız, Eric Gerets ile ilgili ön sayfada duyurduğumuz haber konusu tamamen hayal mahsulüdür. Bugün 1 Nisan ve şaka konusunda en hoşgörülü olduğumuz bir gün. Biz de sizin hoşgörünüze sığınarak şaka yapalım dedik. Özür dileriz” ifadelerine yer verildi.
