BİZE ULAŞIN
Mavi Marmara saldırısından sonra iki ülke, ilişkileri normalleştirmek için bir görüşme daha yaptı. Heyetler Cenevre'de bir araya geldi.
Görüşme çarşamba gecesi geç saatlerde başladı. Görüşmede, Türk heyetine Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu başkanlık ediyor. İsrail heyetinde ise, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun danışmanı Joseph Ciechanover ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Jacop Nagel bulunuyor.
Görüşmede, Türkiye ve İsrail 3 yıldır müzakere edilen anlaşmaya son şeklini vermeye çalışıyor. Tazminat konusunda uzlaşıldığını belirten yetkililer, Türkiye'nin 3. talebi olan Gazze ablukasının nasıl kaldırılacağına ilişkin formül bulunmaya çalışıldığını söyledi.
Haaretz gazetesine konuşan İsrailli yetkililer ise Tel-Aviv açısından 2 konuda uzlaşma olmadığını söylemiş, 'Biri Türk gemilerinin Gazze limanına yaklaşması, diğeri Hamas'ın Türkiye'deki ofislerinin kapatılması' demişti. İki ülke heyetleri son olarak Aralık ayında bir araya gelmişti.
İsrail Dışişleri kaynakları, tarafların İsviçre’nin Cenevre kentinde çarşamba günü buluşacaklarını doğrulamıştı. Türk Dışişleri, konuya ilişkin soruya, "Ne doğruluyoruz, ne de yalanlıyoruz" yanıtını vermişti.
"İKİ ÖNEMLİ ENGEL VAR"
Haberi ilk duyuran İsrail gazetesi Haaretz’e bilgi veren üst düzey bir İsrailli yetkiliye göre anlaşma neredeyse tamamlandı ancak iki önemli engel var. Bunlardan birincisi, Türkiye’nin Gazze Şeridi’ne serbest erişim hakkı istemesi. Türk gemilerinin doğrudan Gazze’ye erişim talebi, İsrail’in kabul etmeye hazır olmadığı bir adım. Bunun da iki sebebi var: Hem İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı kaldırmak istememesi hem de Mısır’ın Türkiye’yi Gazze’de müdâhil görmek istememesi.
Haaretz’e göre ikinci engel Hamas’ın Türkiye’deki faaliyetleri. İsrail, her ne kadar Türkiye Hamas yetkilisi Salah Aruri’yi sınır dışı etmiş olsa da İstanbul’da halen aktif bir Hamas merkezi olduğuna ve örgüte para topladığına inanıyor. İsrail, Türkiye’deki Hamas faaliyetlerinin sonlandırılmasını talep ediyor.
"İKİ TARAF DA ÖZVERİLİ OLMALI"
İsrail Başbakanı Netanyahu, salı günü yaptığı açıklamada görüşmelerde somut adım atılabilmesi için her iki tarafın da özverili olması gerektiğini söyledi. Sınır güvenliği ile alâkalı konuşmasında ayrıca Türkiye ile ilişkilere de değinen Netanyahu, “Tüm komşularımızla normalleşme isteriz fakat bu çift yönlü bir yoldur” dedi.
YAHUDİ HEYET ERDOĞAN VE DAVUTOĞLU İLE GÖRÜŞTÜ
Salı günü, ABD’nin önde gelen Yahudi kuruluşlarının çatı örgütü ‘Conference of Presidents’ adlı gruptan Malcolm Hoenlein başkanlığındaki heyet, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu ile görüşmüştü.
Yahudi ABD vatandaşları arasında önde gelen isimlerden biri olan Hoenlein, aynı zamanda Netanyahu’ya yakın bir isim. Görüşmeyi önceden İsrail Başbakanlık Ofisi’ne bildiren Hoenlein, Netanyahu’dan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu’na özel mesajlar iletmekle görevlendirildi.
ABD DE DEVREDE
İsrail donanmasının 5 yıl önce Gazze’ye giden Mavi Marmara gemisine saldırısıyla bozulan ilişkilerde ABD de son dönemde normalleşme için baskısını artırdı.
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Türkiye ziyaretinde Türk yetkililerle bu konuya da değindiği ve Biden’ın yaklaşık iki hafta önce Netanyahu’ya temaslarının sonuçlarını aktardığı biliniyor.
Biden, Davos’ta Netanyahu ile yaptığı görüşmelerde çoğunlukla Türkiye hakkında konuşmuş ve Davos Forumu sonrası Türkiye’ye gelerek Netanyahu’nun mesajlarını Türk tarafına aktarmıştı.
DOĞU AKDENİZ GAZI
İsrail yakın zamanda keşfedilen iki doğalgaz rezervinden çıkarılacak gazı Türkiye üzerinden taşıma fikrine sıcak bakıyor. Ocak ayı sonunda Yunanistan-İsrail ve Güney Kıbrıs zirvesinden, İsrail’den Güney Kıbrıs’a inşa edilecek boru hattıyla ilgili somut kararlar çıkmıştı.
Gazın Kıbrıs’tan sonra taşınacağı rota için zirvede ‘Yunanistan’ ismi zikredilse de İsrail Enerji Bakanı Türkiye’yi işaret etti. Al Jazeera’ye konuşan İsrailli kaynaklar da Türkiye’nin durumunu hesaba katarak görüşmelerin yapıldığını söyledi.
O görüşmeler sonrası Netanyahu, "Geçmişte Türkiye ile İsrail'in iyi ilişkileri vardı. Bunun bozulmasını istemezdik. Bozulmasının sebebi de biz değiliz. Türkiye tarafından bir politika değişikliği varsa, bunu memnuniyetle karşılarız" demişti. (NTV, Al Jazeera)
