İnsanlık zamana yenildi

37 kişinin diri diri yakıldığı katliamı, Edip Akbayram bir albümünde şöyle dile getirmişti: “...Bilmez misin ki Türküler yanmaz / Günü gelir, sanma hesap sorulmaz...” Maalesef gün geldi ama hesap sorulmadı ve türküler yandı. Çünkü mahkeme, AİHS’nin işkenceyle ilgili ‘kamu görevlisi’ kriterine dayanarak zamanaşımına hükmetti.

Ankara 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi, dün Sivas davasında 19 yıldır yargılamaları süren 7 sanık yönünden ilginç bir düşme kararı verdi. Mahkeme, 37 kişinin öldüğü Sivas katliamı davasını, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarına dayanarak, “insanlığa karşı suç” saydı. Ancak, 5 sanığın “kamu görevlisi” değil “sivil” olmalarını gerekçe göstererek zamanaşımından, 2 sanık için de ölmeleri nedeniyle davayı düşürdü. Mahkeme, AİHM’nin kamu görevlileri hakkındaki kararını, davanın sivil sanıklarına uygulayıp zamanaşımından davayı düşürmesi dikkat çekti. AİHM birçok davada, insanlığa karşı suçlarda siviller için de zamanaşımı işlemeyeceğine hükmetmişti.

**12 Eylül örneği**

Sanık Cafer Erçakmak’ın, 10 Temmuz 2011’de öldüğüne dair nüfus kaydının dosyaya konulduğu açıklandı. Savcı Hakan Yüksel, zamanaşımının işlemeyeceği itirazlarının reddini ve yargılama sırasında ölen Cafer Erçakmak ve Yılmaz Bağ hakkındaki davanın düşürülmesini istedi. Avukat Şenal Sarıhan ise insanlığa karşı suçlarda zamanaşımının uygulanmayacağını söyledi, 12 Eylül iddianamesini örnek verdi. Sarıhan’ın, HSYK 1’inci Daire Başkanı İbrahim Okur’un, davayla ilgili açıklamalarının, “adil yargılamayı etkileyeceği” ve “ihsası rey olacağı” sözleri üzerine Mahkeme Başkanı Dündar Örsdemir, “Vicdanım hür” dedi.

**Karar oybirliği ile**

Yarım saatlik ara sonrası heyet gelmeden dinleyicilerle hâkimler arasına bir sıra polis dizildi. Oybirliği ile alınan kararı Örsdemir açıkladı. Mahkeme, suçu “insanlık suçu” kabul etti. Suç tarihindeki TCK’de, “insanlığa karşı” suçların düzenlenmediği, Anayasa’nın 90’ıncı Maddesi’ne göre bu durumlarda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) bağlayıcı olduğu belirtildi. Mahkeme, AİHM’nin, AİHS’nin 2’nci Maddesi’ne yönelik, “Yaşama hakkını ihlal ettiği iddia olunan, işkence ve kötü muamele iddialarıyla suçlanan kamu görevlilerinin af ve zamanaşımından faydalandırılmaması” kararlarına atıf yaptı. Belediye meclis üyesi Erçakmak’ın, kamu görevlisi ve insanlık suçunun “asli maddi faili” olarak yargılandığı için zamanaşımı hükümlerinden “istifade edemeyeceği” kaydedildi. Ancak öldüğü için Yılmaz Bağ hakkındaki dava gibi o dava da düştü.

**5’i nasıl kurtuldu**

Kamu görevlileri için işkence suçlarında zamanaşımı işlemeyeceği yorumunu yapan mahkeme, siviller için farklı karar verdi. Mahkeme, sanıklar Şevket Erdoğan, Köksal Koçak, İhsan Çakmak, Hakan Karaca ve Necmi Karaömeroğlu’nun hem sivil hem asli fail olmayıp iştirak ettikleri (fer’i şerik) zamanaşımından yararlanacaklarını vurguladı. 5 sanık hakkındaki 15 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle, davanın düşmesine karar verdi.

**Erçakmak’ın farkı**

Erçakmak’ın konumu diğer 5 sanıktan farklıydı. Diğer sanıklar açısından zamanaşımı süresi 15 yılda dolarken, TCK 146/1 sanığı Erçakmak hakkındaki zamanaşımı 30 yılda dolacaktı. Erçakmak yaşasaydı da hakkındaki dava dünkü duruşmada zamanaşımından düşmeyecekti.

**Alkışa gerek yok, görevimizi yaptık**

Adliye çevresine barikat kuruldu ve yan yollar trafiğe kapatıldı. Adliyeye girişler sıkı denetim altına alındı. Başbakan Tayyip Erdoğan, dün Keçiören’deki evinden TBMM’ye giderken, adliyenin bulunduğu Sıhhiye güzergâhını kullanmadı.

Sivas davası, duruşma listesinin altıncı sırasındaydı. İlk dava sürerken, izleyiciler içeri alındı. Salon tıklım tıklım dolarken, iki uyuşturucu sanığını Sivas sanığı zanneden bazı izleyiciler “Katil” diye tepki gösterdi. Bunun üzerine bir sanık, Başkan Dündar Örsdemir’e, “Kalabalık beni rahatsız ediyor, çıkarın bu insanları” diye seslendi. Örsdemir, “Sen karışma davana bak” diye uyardı. Aradaki davalar atlanarak, Sivas davasına geçildi.

Duruşmanın başında cep telefonuyla bir dinleyicinin salonun fotoğrafını çekmesi üzerine Örsdemir, polise fotoğrafı sildirdi. Örsdemir, “Lütfen cep telefonlarınızı kapatın. Zaten Twitter denen bir şey çıkmış. Yasalara göre duruşma salonunda kayıt alınamaz. Kanun hükmü açık” diye uyardı.

**Çakmağa önlem**

Sivas ana davasında, karar açıklanınca sanıklar mahkeme heyetine çakmak fırlatarak tepki göstermişti. Bu duruşmada, polis barikatı kurularak çakmak önlemi alındı. Kararın açıklanmasının ardından salon karıştı. İzleyiciler kararı önce avukatlara sordu. Sonra alkışlarla protesto geldi. Bir izleyici “Yaşasın adalet” diye bağırdı. Başkan Örsdemir, “Alkışa gerek yok, biz görevimizi yaptık” diyerek, salondan ayrıldı.

Duruşmayı CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin, grup başkanvekilleri Muharrem İnce ile Emine Ülker Tarhan’ın da aralarında bulunduğu çok sayıda CHP milletvekilinin yanı sıra BDP’li Gültan Kışanak, Sebahat Tuncel ve Sırrı Sakık da izledi. Sanatçı Rutkay Aziz ile şair Ahmet Telli de izleyiciler arasındaydı. Sivas davasını izleyenlerin arasına Hrant Dink’in eşi Rakel Dink de katıldı

**Temyiz edeceğiz**

Olayda ölenlerin yakınlarının avukatı Şenal Sarıhan, kararı temyiz edeceklerini belirterek, “Mahkemenin insanlık suçu tanımı olumlu bir gelişme. Ancak bu davanın bitmesi mümkün değil. Çünkü olaydan 1-2 kişi değil 15 bin kişi sorumlu. Bundan sonra mücadelemizi bu yolla sürdüreceğiz” dedi.

**AİLELER**

**Türkiye’nin kara lekesi**

Adliye önünde meydana gelen olaylarda polisin biber gazlı müdahalesinden etkilenen Sivas olaylarında hayatını kaybedenlerin yakınları, Kızılay’daki Pir Sultan Abdal Derneği’nde toplanarak dava sonucuna ilişkin tepkilerini dile getirdiler. Fidan Şahin, özetle şunlar söyledi: “Madımak Oteli’ni yakan yobazlara kimler sahip çıktıysa üst düzey mevkilerde görev aldılar. 19 yıldır sessizce gelip gidiyorduk. Sindirmeye çalıştılar bir avuç insanı ama beceremediler. Şimdi de zamanaşımı diyerek davayı düşürdüler. O da yetmedi polis şiddetiyle protestomuzu engellediler. Bacağımdan ameliyat oldum da geldim, biber gazına maruz kaldım.”

Madımak Oteli’nde hayatını kaybeden Gülsüm Karababa’nın ağabeyi Hüseyin Karababa ise dava sonucuna şaşırmadığını söyledi. Karababa, “Bu dava baştan kapatılmış bir davadır. Hukuki olarak sonlanmış olabilir ama siyasi olarak bitmeyecektir. Bu dava Türkiye’nin kara lekesidir” dedi.