Nusret DURUR/YUSUFELİ (Artvin), (DHA)- ARTVİN'de, 151 yıllık tarihinde 6 kez yeri değiştirilen ve baraj inşaatı nedeniyle 7'nci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli ilçesinde, sular altında kalacak mezarların taşınması için tespit ve nakil çalışmaları başladı. Yeni yerleşim yerinde hazırlanan yeni mezarlığa taşınacak olan eski mezarlıklarda, belediye meclisinde alınacak kararla, 2020 yılından itibaren defin yasak olacak. Halen ilçede yeni defin işlemleri, yeni yerleşim alanındaki mezarlığa yaptırılıyor.
Türkiye sınırları içerisinde 410 kilometrelik uzunluğa sahip, Kuzeydoğu Anadolu'nun en büyük nehirlerinden olan Artvin'deki Çoruh Nehri üzerinde, 26 Şubat 2013 tarihinde dönemin Başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından temeli atılan Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nin (HES) inşaatı sürüyor. 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise Çin'deki 292 ve Gürcistan'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3'üncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı, ilçeyi sular altında bırakacak. İlçe merkezi ile 4 köyün sular altında kalacağı Yusufeli'nde yaklaşık 5 bin konut, 270 iş yeri ile 9 bin 430 dönüm tarım arazisi sulara gömülecek. 151 yıllık tarihinde 6 kez yerleşim yeri değiştirilen ve 7'nci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli'nde geri sayım başladı.
MEZARLAR TAŞINIYOR
1950 yılında son kurulan Yusufeli ilçe merkezi, yaklaşık 12 kilometre uzaklıkta bulunan Yansıtıcılar mevkisindeki yeni yerleşim yerine taşınacak. Yeni yerleşim yeri için başlatılan altyapı çalışmalarında sona gelindi. Altyapı yatırımları ile 1638 konut inşaatının planlandığı Yansıtıcılar mevkisindeki mezarların taşınmasın için çalışmalar başladı. Yusufeli Belediye ekipleri, sular altında kalacak 7 toplu mezar yerinde bilirkişiler, muhtarlar ve belediye meclis üyelerinden oluşan komisyonlarla birlikte inceleme yaptı, taşınacak mezarları numaralandırıp, kayıt altına aldı. İlçe sakinlerinin talepleri ile tespit edilen yaklaşık 500 mezar, yeni yerleşim yerindeki toplu mezar alanına taşınacak.
ESKİ MEZARLIĞA DEFİN YASAĞI
2021 yılının nisan ayında su tutulmaya başlanması hedeflenen ilçede, eski mezarlıkta yenin defin için izin verilmiyor. Defin yasağı, 2020 yılından itibaren ise belediye meclisinde alınacak kararla resmileşecek. Yeni yılda, definlerin belirlenen yeni yerleşim yerinde yapılması ve eski mezarlıklara defin işleminin kaldırılması yönündeki karar, önümüzdeki günlerde ilçe belediyesi meclisinde gündeme getirilecek.
Yusufeli Belediyesi Sosyal İşler Müdürü Erkin Tokgöz, tespit edilen mezarlarda nakil için numaralandırma işleminin sürdüğünü kaydererek, "İlçedeki 7 mahallemizdeki mezarlıklarda şu ana kadar 500 civarında mezar tespit edildi. Mezarlarda nakil için numaralandırma işlemi yapıldı. Diğer mezarlar için de tespit çalışmalarımız sürüyor. Eski mezarlık sular altında kalacağı için buraya 2020 yılından itibaren defin yapılmaması için meclis kararı alınması gündemde. Bu karar mecliste görüşülecek ve gerekli uyarılar yapılacaktır" dedi.
'MECLİS KARARI SÖZ KONUSU'
İlçede en büyük kabristanlığın yer aldığı Ahalt Mahallesi Muhtarı Murat Selçuk Güngör de mahalledeki mezarlığa defin yapılmayacağını belirterek, "İlçemizin en büyük mezarlığı burası. Yapımı süren Yusufeli Barajı nedeniyle mezarlığımız taşınacak. Mevcut mezarlığımızda yeni defin işlemleri yapılmayacak. 2020'den sonra burayla ilgili ilçe belediyesince meclis kararı alınması söz konusu. Yeni yerleşim bölgesinde yeni mezarlık yapılacağı söyleniyor, biz de oraya defin taşıma işlemlerini gerçekleştireceğiz. Mezarlıkta tespit işlemleri gerçekleştirilerek, numaralandırma yapıldı. Mezarları bilen kişiler muhtarlığa ya da belediyeye gelip kayıt yaptırıyor. Kabirlerin nakil işlemlerinin kolay yapılabilmesi için böyle bir çalışma yapıldı. Tüm mezarlarda numaralandırma yapıldı" diye konuştu.
YUSUFELİ'NİN TAŞINMA SÜRECİ
Yusufeli bölgesi, Çoruh Nehri havzasında, batıda Bayburt, İspir, doğuda Oltu ve kuzeyde Artvin bölgeleri kültür çevresinde yer almaktadır. Nehir havzaları insanoğlunun ilk önce yerleşik hayata geçerek tarım toplumunu oluşturduğu yerlerdir. 1892 yılına kadar 3 kez yerleşim yeri değişen Yusufeli'nin eski adıyla Kiskim olan ilçe merkezi Öğdem'den Ersis'e taşındı. 29 Haziran 1926 tarihinde çıkarılan kanunla da kaza merkezi yeniden Ersis'ten Öğdem'e nakledildi. 1 Haziran 1933 tarihinde Artvin vilayeti lağvedilerek, merkezi Rize olan Çoruh vilayeti kuruldu. Artvin'in kaza olması ile Yusufeli kazası ve köyleri tekrar Erzurum vilayetine bağlandı. Çoruh vilayetinin merkezi, 4 Ocak 1936 tarihinde çıkarılan kanunla Rize'den Artvin'e nakledildi. Aynı kanunla Yusufeli, Erzurum vilayetinden alınarak, tekrar Çoruh vilayetine bağlandı. 17 Şubat 1956 tarihinde Çoruh vilayetinin ismi Artvin olarak değiştirildi. 18 Şubat 1950 tarih ve 5531 numaralı kanunla Yusufeli ilçe merkezi, Öğdem'den bugünkü merkezi olan Ahlat'a nakledildi.
YUSUFELİ BARAJI VE HES
Artvin'de, 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise Çin'deki 292 ve Gürcistan'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3'üncü en yüksek barajı olacak Yusufeli Barajı'nda, 558 megavat kurulu güce sahip santral ile 650 bin nüfuslu bir şehrin elektrik ihtiyacı karşılanabilecek. Türkiye'nin kendi öz kaynakları ile tamamı Türk mühendisler tarafından inşa edilen baraj projesinde, yaklaşık 3 bin kişi vardiyalı olarak 24 saat çalışıyor. Gövde yüksekliği 100 katlı bir gökdelene eş değer olacak Yusufeli Barajı'nda, Artvin'den Edirne'ye 13 metre platform genişliğinde beton yol veya 120 metrekarelik 60 bin konutun inşa edilebileceği 4 milyon metreküp beton kullanılacak. Gelecek yılın yarısından itibaren su tutulmaya başlanacak, 2020 yılında ise elektrik üretimine geçilecek. 2130 milyon metreküp su depolanacak ve 2,5 milyar liraya mal olması planlanan proje ile günlük 3 milyon lira elektrik enerjisi geliri elde edilecek.
FOTOĞRAFLI