Ankara'da ele geçirilen kaliforniyum maddesi nedir?

Betül Songur

19.03.2018 13:36

Listeye Ekle

Dünyanın en pahalı 2. maddesi olduğu söylenen kaliforniyum, Ankara polisinin düzenlediği operasyonla ele geçirildi. Ele geçirilen miktarın 70 milyon doların üzerinde olduğu belirtildi.

ABD ve Rusya'da üretildiği bilinen kaliforniyum maddesi nedir ne için kullanılır? İşte sadece birinin dahi 10 TNT gücünde olduğu kaliforniyum maddesinin bilinmeyenleri...

Kaliforniyum maddesi nedir nerelerde kullanılır

KALİFORNİYUM NEDİR?

Kaliforniyum, sembolü Cf ve atom numarası 98 olan radyoaktif metalik bir kimyasal elementtir. İlk kez Şubat 1950'de Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'deki laboratuvarda küriyumun alfa parçacıkları (helyum iyonları) ile bombardıman edilmesiyle üretildi.

Aktinit serisinin dokuzuncu üyesi ve sentezlenen altıncı uranyum ötesi elementtir. Yüksek atom ağırlığına sahip elementler içinde, aynştaynyumun ardından çıplak gözle görülebilecek miktarı üretilebilen ikinci elementtir. Element, keşfedildiği Kaliforniya Üniversitesi ve Kaliforniya eyaletinin onuruna bu şekilde isimlendirildi.

Yarı ömrü 2,64 yıl olan kaliforniyum-252 en yaygın olarak kullanılan izotoptur ve ABD'de Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda ve Rusya'da da Atom Reaktörleri Araştırma Enstitüsü'nde üretilmektedir.

DÜNYANIN EN PAHALI İKİNCİ MADDESİ

Kaliforniyum, dünyadaki en pahalı ikinci maddedir. Cf-249’un mikrogramı 160 dolar, Cf-252’nin mikrogramı 60 dolardır. Bazı kaynaklara göre de, Kaliforniyum-252 izotopunun gramı 27 milyon dolardır (Yaklaşık 95 milyon lira).

Dünyadaki en pahalı madde olduğu belirtilen “antimatter”in 1 gramı, 62 trilyon dolardır.

Kaliforniyum, günümüzde ABD’nin Tennessee eyaletindeki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı ve Rusya’daki Atom Reaktörleri Araştırma Enstitüsü’nde üretilmektedir.

Kaliforniyum, toksiktir ve yüksek radyoaktivite içeren bir elementtir. Kemiklerde birikerek dokulara zarar verebilir. Ayrıca kandaki alyuvarların oluşumunu engeller veya yapılarını bozar.

Kaliforniyumun son derece radyoaktif, en tehlikeli ve en zararlı izotopu, yüksek oranda nötron yayma özelliği bulunan Cf-252’dir.

Cf-252 izotopunun 1 mikrogramı, saniyede 2,3 milyon, dakikada 139 milyon nötron üretir. Cf-251, öldürücü radyasyon yayma kapasitesine sahiptir.

Mermiden daha küçük bir kaliforniyum atom bombası, 10 ton TNT gücündedir.

Kaliforniyum, komşu elementler gibi keşfedildiği şehir veya ülke isminin verildiği elementler arasında bir kırılma noktasıdır. Bu isimlendirmeden sonra artık teamül haline gelen bu yöntem terk edildi.

Bir seferde üretilen en büyük miktarda kaliforniyum metali 10 miligramdı.

KALİFORNİYUM NERELERDE KULLANILIR?

Kaliforniyum, pratik uygulaması bulunan birkaç uranyum ötesi elementten biridir. Uygulamaların çoğunda kaliforniyumun nötron yayma özelliğinden faydalanılmaktadır. Nükleer reaktörler için kullanışlı bir başlangıç nötron kaynağıdır.

Nötron yayıcı ve nötron spektroskopi kullanılarak yapılan araştırmalarda da nötron kaynağı olarak faydalanılır. Ayrıca, daha ağır elementlerin sentezinde de kaliforniyum izotopları rol oynar. Örneğin, oganesson elementi, Cf-249 atomunun Kalsiyum-48 iyonları ile bombardımanı sonucu sentezlenebilir.

Kaliforniyum, ayrıca, bazı numunelerde eser miktarda bulunan elementlerin miktarının belirlenmesi için nötron aktivasyon analizinde portatif (taşınabilir) bir nötron kaynağıdır. Kaliforniyum nötronları, rahim ağzı kanseri, beyin tümörü tedavilerinde de kullanılabilmektedir.

Kaliforniyum ve bileşiklerinin kullanıldığı bazı ürün ve alanlar şunlardır; yakıt çubuğu tarayıcıları, nötron radyografisi, taşınabilir metal dedektörler, nem ölçme cihazları, altın ve gümüş madenlerindeki analizler, yer altı sularının tespiti, petrol kuyuları logları, kalınlık ölçme cihazları, tıbbi araştırmalar…