Basmalı kalem ya da uçlu kalem isimleri ile bilinen renk renk çeşitli çeşit üretilen kurşun kalemler hem öğrenciler hem de yetişkin bireyler tarafından çok sık tercih edilen kurşun kalemlerdir. Her bir basmalı kalem farklı uç türlerine sahiptir. Kalemin arka tarafından kendine özgü bir mekanizmaya göre yerleştirilen farklı boyutlarda ve kalınlıklarda olan uçlar ile yazı yazabilmek mümkün olabilmektedir.
Bu tür kalemlerin uç konulan kısımları kalemin yazı bölümündeki ucun kalınlığına göre farklılık gösterebilmektedir. Her biri yalnızca o kalemin kendine has olarak üretilen kalınlıkta uçlar ile çalışabilmektedir. Çünkü kalemin özelliğine göre üretilen uçlar dışındaki kalınlıkta uçlar her kaleme uyum sağlamamaktadır.
Gelişen teknoloji ile birlikte gelişen basmalı türdeki kalemlerin uçları mekanizma içinde ilerler ve kalemin yazma kısmına iletilir. Yazım işlemi de bu sayede gerçekleştirilebilir. Kalem ile yazı yazıldıkça uç aşağı inip kullanılır ve bitince yeniden mekanizmadan yeni uç yerleştirilir.
Farklı mekanizmalara sahip olan uçlu ya da basmalı kalemlerdeki bilinen mekanizma türleri şunlardır: Otomatik, çevirmeli, shaker, ucu körelmeyen kalemler, uç kırılmasına dayanıklı mekanizmasına sahip olan kalemler. Bu tür kalemlerin uç çapları ise genel olarak 0.2 mm, 0.4mm, 0.5 mm, 0.7 mm, 0.9 mm, 1.00 olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Her bir kalemin ve ucun türü birbiri ile uyumlu olmalıdır.
En yaygın kullanılan kurşun kalem türlerinin başında basmalı ya da diğer adı ile uçlu kalemler gelmektedir. Bu tür kalemler değişebilen sertlik ve yumuşaklık seviyelerine göre değişmektedir. Bunlar dışında çizimler için kullanılan kalemlerde hem incelik ve kalınlık hem de sertlik ve yumuşaklıklarına göre sınıflandırılmaktadırlar.
Kurşun kalemlerde yer alan harfler ve numaralar F ve HB sistemine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Bu harfler kalemlerin yumuşaklık ve sertlik seviyelerini ifade etmek için kullanılmaktadır. F ve HB sisteminde olan kalemler kendine has özelliklere sahip olurlar.
Her bir kurşun kalemin üzerinde yumuşaklık ve sertlik derecelerini belirten kodlar yer almaktadır. Bazı kalemlerde HB bazılarında 2B bazılarında ise 4B yazabilmektedir. Her bir sertlik derecesi başka bir ifadeyi karşılamaktadır. Ayrıca 3B, 5B, 6B, 7B, 8B gibi farklı yumuşak ve sertlikleri ifade eden dereceler de bulunmaktadır.
B grubunda olan kurşun kalemler genel olarak koyu uçlu ve yumuşak özellikte olmaktadır. Harfin önünde yer alan numara büyüdükçe kalemin koyuluk derecesi ve yumuşaklık seviyesi de artmaktadır. B harfinin önünde 2 sayısının yer aldığı kalem türleri genel olarak sınav kalemi olarak tanınmaktadır. Testlerde işaretleme yapmak için bu tür yumuşaklıktaki kalemin uygun olduğu bilinmektedir.
2B seviyesinden daha sonra gelen B uçlu kalemler daha çok resim işlerinde ve teknik çizimlerde kullanılmaktadır. Karakalem resim çizimlerinde gölgelendirmeler yapabilmek için daha çok 3B ve üzeri kalemler tercih edilmektedir. Ayrıntı çizilmesi gereken durumlarda ise B uçlu kalemlerdeki düşük numaralar aya da F tipindeki yumuşaklıkta olan kalemler tercih edilmektedir.