TAHRAN (İHA) - İran ve ABD arasında dün Irak'ın başkenti Bağdat'ta gerçekleştirilen müzakereler, tüm dünya basınında olduğu gibi İran basınında da büyük yankı buldu.
İran-ABD arasında 27 yıl aradan sonra yapılan ilk karşılıklı resmi görüşmeyi "tarihi bir olay" ve "taraflar arasındaki ilişkilerde dönüm noktası" olarak niteleyen İran gazeteleri, konuya ilişkin haber ve yorumlarını ilk sayfadan verdi. Geçmiştekilerin aksine reformcu ve muhafazakar gazeteler, müzakerelerle ilgili haberleri, hem aynı hem de farklı bakış açılarıyla okuyucularına duyurarak, bir ilke de imza attı. Reformcu gazeteler arasındaki görüş farklılıkları, muhafazakar gazeteler için de söz konusu.
Her iki gruptan gazetelerin bazıları müzakereleri savunurken, bazıları da görüşmelerin kesilmesinden yana tavır aldı. Reformcu İtimadı Milli Gazetesi, "27 yıllık mücadeleden sonra 4 saat müzakere" başlığıyla manşetten verdiği haberinde görüşmenin iki ülke ilişkilerinin düzelmesi anlamına gelmeyeceğini yazdı. "ABD'liler kendi milli çıkarlarını İsrail rejimini desteklemeye tercih ettikleri için böyle bir görüşme gerçekleşiyor" ifadelerini kullanan gazete, görüşmenin Bağdat'ın yeşil bölgesinde yapıldığına dikkat çekti. Gazete, iki gücün mücadeleyi bir yana bırakarak ilişkilerde yeni bir sayfa açıp açmayacaklarının merak konusu olduğunu da belirtti.
Muhafazakar Hemşehri Gazetesi ise, müzakerelerin 2. turunun 1 ay sonra yapılacağını manşetten verirken, konuyla ilgili yorum yapmamayı tercih etti.
Reform yanlısı İtimad Gazetesi, "Güvensizlik duvarında delik" başlığıyla verdiği haberinde, değişik kesimden kişilerin görüşlerini aktardı. Ünlü siyasi yorumcu Sadıki Zibakelem'ın görüşüne yer veren gazete, Zibakelam'ın ağzından olayı, iki ülke ilişkilerinde bir dönüm noktası olarak değerlendirdi. İran'da Ahmedinecad hükümeti ve diğer güç merkezleri arasında çok yakın bir ilişki olduğuna dikkat çeken Zibakelam, hükümetin bu nedenle müzakereye "evet" diyebildiğini belirtti. İran ve ABD arasında bütün çelişkilere rağmen iki ülkenin ortak çıkarları üzerinde konuşabilmelerinin önemine değinen Zibakelam, bu çıkarların azımsanmayacak kadar çok olduğunu da belirtti. Örnek olarak Bosna, Afganistan krizlerini veren Zibakelam, Irak'ta da iki ülke çıkarlarının örtüştüğünü söyledi. Ne İranlılar'ın ne de ABD'lilerin Irak'ta istikrarsızlık istemediklerini ifade eden Zibakelem, bu ortak çıkarın İran-ABD ilişkileri üzerinde etili olacağını ve müzakerelerin devam edeceğini savundu.
Muhafazakar Keyhan Gazetesi, toplantı salonundan fotoğraflarla süslediği haberinde, "İran, Bağdat müzakerelerinde ABD'ye suçlarını hatırlattı" ifadesini kullandı.
Muhafazakar çevrelere yakınlığı ile bilinen Cumhuri İslami Gazetesi ise ilk sayfadan verdiği haberinde İran'ın müzakerelere devam etmemesi gerektiğini savundu. "Suçlu, yargıç yerinde" başlığıyla verilen başyazıda, toplantı sırasında ABD'nin, İran'ı Irak'taki güvensizlik ve istikrarsızlığın sorumlusu tuttuğuna dikkat çekildi.
İran'ın görüşmelerde işgalcilere görevini hatırlatması gerektiğini yazan gazete, tam aksine ABD'nin İran'ı suçlamasının dengeleri bozabileceği ve suçluyu haklı gösterebileceği uyarısında bulundu. Gazete, suçlayıcı bir tavır takınan ABD'nin görüşmeleri suiistimal edeceğini de okuyucularına duyurdu.
Cumhuri İslami, "Bağdat'ta yapılan dünkü görüşme gösterdi ki, Irak gibi özel bir konu hakkında bile ABD ile müzakere etmek hesaplı ve dakik bir girişim değil. Bu nedenle müzakerelerin kesilmesi gerekir. ABD'lileri kendi kamuoyuna ve dünyaya İran ile müzakere edilmeme tabusunun kırıldığını ve resmen İran'a karşı ortaya koyamadıkları suçlamaları resmi müzakerelerde tekrar etmek istediklerini gösterdi. Bu doğru mu ki, işgalciler için böyle bir fırsat yaratalım" ifadelerini kullandı.
Reform yanlısı Şark Gazetesi ise, ilk sayfadan verdiği haberinde başyazar Maşallah Şemsulvaiz'in kalemiyle olayı değerlendirdi. Yorumda görüşmeler "hastanın ilk muayenesine" benzetilerek tarafların nabız yoklaması yaptıkları belirtildi. 30 yıllık mücadelenin ardından olayı "ileriye atılan bir adım" olarak değerlendiren Şemsulvaizi, Irak konusunun iki ülke ilişkilerinde bir dönüm noktası olduğunu ifade etti. Şemsulvaizi, ABD'nin Irak'ı işgal etmekle, Büyük Ortadoğu Projesi'ni hayata geçirmeye,
Ortadoğu'daki rejimleri demokratikleştirmeye, Araplar ve İsrail arasında kalıcı bir barış sağlamaya ve bölgede ABD'nin çıkarlarını korumayı garanti altına almaya çalıştığını ancak ABD'nin artık amaçlarını gözden geçirmeye başladığını belirtti. Şemsulvaizi ayrıca, ABD'nin amaçlarının bu aşamada, Irak'ta istikrarın sağlanmasına, Irak'ın toprak bütünlüğünün korunmasına ve güçlerinin bu ülkeden geri çekilmesine razı olduğu, şekline dönüştüğünü ifade etti.
"Bu son 3 amaç İran'ın çıkarlarıyla çelişmiyor. Bu yüzdendir ki taraflar aynı masa etrafında oturuyor. Tarafların ilk tur görüşmelerden sonra Irak krizinden çıkış yolları arayacaklar" diyen Şemsulvaizi, görüşmelerin teknik açıdan zorlu ve zaman alıcı olduğunu hatırlattı. Irak konusunda iki ülkenin bazı konularda bile mutabık kalmaları halinde bölgedeki İsrail gibi bazı unsurların zarar göreceğinin altını çizen Şemsulvaizi, İranlılar'ın Bağdat görüşmelerini akıllıca yönetmelerinin ülke için hayati önem
arz ettiğini bildirdi.
Şemsulvaizi, İran-ABD ilişkilerinde Bağdat'ın sadece ufak bir pencere olduğunu burada sağlıklı geçilmesi durumunda İran için başka pencerelerin açılacağını belirtti.
Resmi haber ajansı İRNA tarafından yayınlanan İran Gazetesi ise, başyazısında topun ABD'lilerde olduğunu ve onarlın taahhütlerine sadık kalıp kalmayacaklarına bakacaklarını yazdı.