İnsanın doğumuyla birlikte parmak izi biçim almaya başlamaktadır. Tarihte parmak izinin ilk keşfi çok eski dönemlere uzanmaktadır. Bazı anatomistler parmaklarda var olan kıvrımların kendine has birtakım özellikleri olduğunu savunmuştur. Diğer yandan parmak izine bakarak kişi belirleme çalışmaları 1880’li senelerde yapılmaya başlanmıştır. Parmak izleri konusunda en çok sorgulanan konulardan biri bu izlerin nasıl oluştuğu ve neden birbirlerinden farklı olduğudur.
Parmak izi ellerde olduğu gibi ayaklarda da mevcuttur. İnsana has bir nitelik taşıyan bu izler, parmakta bulunan çeşitli katmanlardan meydana gelmektedir.
Genel olarak insan derisinin dış yüzeyinde birçok kıvrım bulunmaktadır. Bu kıvrımların her birisinde ter gözenekleri var olmakla beraber bu gözenekler derinin iç bölümüne kadar gitmektedir. Gözeneklere yakından bakıldığında çiviyi andıran bir görüntü gözlemlenmektedir. Çiviyi andıran bu görüntüler papila olarak tabir edilmektedir.
Papila kısaca cildin en kalın tabakası olan dermisin, cildin en ince tabası olarak bilinen epidermise yaptığı çıkıntı olarak tanımlanabilir. İnsan derisinin en kalın tabakası olarak ifade edilen dermis bünyesindeki hücreler muntazam bir şekilde dizildiğinde ortaya parmak izi çıkmaktadır. Bununla birlikte papila olarak adlandırılan ve derinin en kalın tabakası olan dermisinde herhangi bir hasar meydana gelirse o zaman parmak izinin belirlenmesinde sıkıntı yaşanabilmektedir.
Parmak izinin oluşumu henüz doğmadan önce şekillenmeye başlamaktadır. Anne karnında olan bir bebeğin parmak izi ortalama 10. hafta ya da 16.haftadan itibaren gelişim gösterir. İnsan derisinin en ince katmanı olarak tabir edilen epidermis katmanının hemen alt bölümünde konumlanan dermis hücrelerindeki şekil alma durumu, parmak izlerinin daha görünür bir hale gelmesini sağlamaktadır.
Parmak izi oluşumun süreci ana rahminde başlayıp, haftalarca sürmektedir. Haftalarca süren bu durum her fetüste farklı sonuçlar doğurabilmektedir. Kimi fetüste parmak izi oluşumunu kandaki oksijen oranı belirlerken kimi fetüste ise kan basıncı gibi unsurlar belirleyebilmektedir. Bu tür faktörlerden kaynaklı her bireyin parmak izi birbirinden farklı olmaktadır.
Parmak izlerinin meydana gelmesinde genetik faktörde önemli bir role sahiptir. Genetik faktörle beraber çevresel faktörler de bu izlerin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Toplamda şekil açısından 4 farklı parmak izi vardır. 4 farklı şekle sahip olan bu parmak izleri şunlardır:
Her insanın kendine has parmak izi vardır. Parmak izi bir nevi kişinin imzası gibidir. Bu yüzden de birçok farklı alanda parmak izinin kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır. Kişilerin kimliğini belirlerken parmak izi incelemesi yapılmakta ve bu inceleme neticesinde kimlik bilgilerine ulaşım sağlanmaktadır.
Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle beraber birçok farklı alanda parmak izi sıklıkla kullanılmaktadır. En basiti akıllı cep telefonlarını açarken şifre koymak yerine parmak izi seçeneği tercih edilmekte ve kişi parmak izini kullanarak, cihazını daha kolay bir şekilde açmaktadır. Parmak izinin yaygın olarak kullanıldığı diğer alanlar ise şöyledir: