Tuvalet eğitimi yetisi çocuklarda yaşla değil gelişimsel, fiziksel ve davranışsal dönüm noktaları ile ilgili bir durumdur. Genel olarak çocuklar 18 ile 24 ay arasındaki süreçte lazımlık eğitimine hazır olduklarına dair bazı belirtiler gösterebilmektedir. Önemli olan tuvalet eğitimine çocuğun bu eğitimi sağlıklı bir şekilde alabileceği ve zorlanmayacağı dönemi içinde ve vakit kaybetmeden alabilmesi için harekete geçmektir.
Çocuklarda tuvalet eğitimi ne zaman başlamalıdır?
Tuvalet eğitimi, çocukların uyku ve uyanık olma süreçleri sırasında idrar ve dışkı kontrollerini kazanabilmesi, hatırlatma ya da yardım olmadan tuvaletlerinin geldiğini fark edip gereksinimini gidermesi anlamına gelmektedir. Çocuk tuvalet alışkanlığını kazanarak sosyal gelişiminde de önemli bir adım atmış olur. Bu eğitim ayrıca bireyin kişisel gelişimi üzerinde de olumlu etkilere sahiptir.
Her çocuk aynı süreç içinde fiziksel ve duygusal gelişimini yaşamak zorunda değildir. Farklı süreler içinde yaşanabilen gelişim süreçleri içinde çocuğa tuvalet eğitimi de verilmelidir. Tuvalet eğitiminin ne zaman başlatılması gerektiği bilgisi de her çocuk için aynı süreçlerde olmayabilir. Öncelikle çocuğun bu eğitime hazır olduğuna dair bazı fiziksel ve zihinsel belirtiler gözlemlenmelidir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Söylenenleri yapabilmeye başlaması
- Tuvaletinin geldiğini fark edebilmesi
- Tuvalet ihtiyacını söyleyebilmesi
- Aile bireylerini taklit etmeye başlaması ve bu konuda hevesli görünmesi
- 5 dakikadan fazla tuvalette oturma konusunda sorun yaşamaması
- Kendinden büyük çocukların nasıl tuvalete gittiğini merak etmesi
- Pantolonunu kendi giyebilmesi
- Gece kuruluğu yaşaması
- Islak bez sayısında azalma görülmesi
- Kuru ve ıslak arasındaki farkı ayırt etmeye başlaması
- Yürüme, oturma ve çömelme gibi fiziksel eylemleri rahat bir şekilde yapmaya başlaması
- Gün içinde 2 saatten daha fazla sürede kuru kalabilmesi
- Bağırsak hareketlerinin düzenli hale gelmiş olması
Çocuklarda tuvalet eğitimine nasıl başlanmalıdır?
Ailelerin çocuklara tuvalet eğitimi vermesi belli bir süreç isteyen bir durumdur. Çocuk tuvalet alışkanlığını hazır olduğu zaman kazanabilir. Bu eğitim için uygulanması önerilen birkaç nokta şu şekildedir:
- Bir lazımlık ya da oturak alınmalıdır. Alışverişin çocukla yapılması ve lazımlığı çocuğun seçmesi alışması açısından daha kolay olacaktır.
- Alınan lazımlık çocuğun kolay bir şekilde ulaşabileceği bir yerde tutulmalıdır.
- Çocukla birlikte önce giyinmiş olarak daha sonra ise bezi ile ve son aşamada bezini de çıkartarak kısa sürelerde oturma denemeleri yapılmalıdır.
- Çocuğun bu dönemdeki kıyafet seçimlerine de dikkat edilmesi önerilir. Giyilmesi ve çıkartılması kolay olan kıyafetler seçilmelidir. Özellikle yaz ve bahar aylarında daha az giysi parçası olacağı için bu ayların tuvalet eğitimi için mümkün olduğunda tercih edilmesi önerilmektedir. Ancak çocuk hazır olduğuna dair belirtileri gösterdiyse vakit geçmeden tuvalet eğitimi verilmelidir.
- Tuvalet konusunda çocuk ile konuşulmalıdır. Kuru kalmak, büyüklerin tuvaletlerini nasıl ve nereye yaptığı gibi çeşitli kavramlar, başlıklar ve terimler çocuğa öğretilebilir.
- Çocuk tuvaleti yaptığı zamanlarda gözlemlenmelidir. Bu süreçlerde çocuk nazikçe tembihlenmeli ve bezi kirlendiği zaman haber vermesi istenmelidir.
- Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğuna dair tüm belirtileri görüldüyse rutin oluşturarak eğitim başlatılmalıdır.
- Rutinde çocuğun sıvı almasından 1 saat kadar sonra, uykudan uyandığı zaman, gün içinde 2-3 saat aralıklı olacak şekilde oturağa oturması sağlanmalıdır.
- Çocuğun bakımı ile ilgili olan herkes bu konuda bilgilendirilmeli ve aynı rutinde davranmaya özen gösterilmelidir.