Diyabet hastalığı vücuttaki birçok organı olumsuz yönde etkileyebilir. Diyabetten en çok etkilenen organlardan biri de gözlerdir. Kan şekeri uzun süre yüksek kaldığında gözler zarar görebilir. Şeker hastalığı kontrole edilmediğinde retinada yani gözün ışığı algılayan kısmında hasara yol açabilir. Göz sağlığının şekerden etkilenmesi “Diyabetik Retinopati” olarak adlandırılır. Bu noktada şeker hastalığı ve göz sağlığı arasındaki ilişki sıklıkla araştırılan konulardan biridir.
Diyabetik retinopati, şeker hastalığına bağlı yaşanan göz problemleri arasında en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Bu hastalık yetişkinlerde ciddi görme kayıplarına yol açabilen bir durumdur. Kontrol edilmeyen diyabet vücudun birçok damarını olumsuz etkilediği gibi göz damarlarını da doğrudan etkiler. Kan şekerinin yüksek seyretmesi retinada yani gözün ışığı algıladığı ve görmeyi sağlayan tabakasındaki küçük damarların zarar görmesine neden olur. Bunun sonucunda ise göz damarlarının içindeki kan dışarı sızabilir ve retinada ödeme yol açabilir. Bu da görmede bulanıklık ve kayıplara neden olabilir.
Hastalık ilerlemesi retina yüzeyinde anormal yeni damarların gelişmesine sebep olabilir. Bu yeni damarlar oldukça kırılgan bir yapıda olduğundan kolayca kanayabilir ve göz içerisinde de kanamalara yol açabilir. Diyabetin süresi uzadıkça diyabetik retinopati gelişme riski de artar. Bu durumdan çoğu zaman her iki göz de etkilenir. Hastalık erken fark edilmediğinde ise görme kaybı kalıcı hale gelebilir. Bu nedenle düzenli göz kontrolleri, kan şekeri takibi ve gerekli tedbirlerin alınması bu hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak açısından oldukça önemlidir.
Diyabetik retinopatinin dört evresi bulunur ve bunlar şu şekilde açıklanır:
Hastalığın en erken evresidir. Retinadaki küçük damarların duvarlarında küçük baloncuklar yani mikro-anevrizmalar oluşmaya başlar.
Hastalık ilerledikçe retinayı besleyen bazı damarlarda tıkanma görüldüğü evredir.
Bu evrede tıkanan damarların sayısı artar. Bu nedenle retinada yeterince beslenemeyen alanlar ortaya çıkabilir. Retinanın yeterli beslenememesi sonucunda yeni damarların oluşmaya başladığı görülür.
En ileri evre olarak retinanın gönderdiği sinyallerle anormal damarların oluştuğu dönemdir. Bu damarlar oldukça kırılgan bir yapıda olduğundan kolayca kanayabilir. Bazen retinanın yüzeyine bazen de gözün içindeki saydam jel kısmına doğru büyür. Damarlarda kanama meydana geldiğinde ise ciddi görme kayıpları oluşabilir.
Diyabetik retinopati başlangıçta çoğu zaman fark edilmeyebilir. Hastalık ilerledikçe ortaya çıkan retinopati belirtileri şu şekildedir:
Görmede bulanıklık veya dalgalanma
Gece görüşünde zorluk çekme
Görüş alanında karanlık ya da boş noktaların oluşması
Ani görme kaybı
Gözde uçuşan küçük lekeler veya noktalar (floaters)
Bu belirtiler fark edildiğinde hiç vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurmak hastalığın ilerlemesini önlemek açısından çok önemlidir. Diyabetik retinopatinin erken teşhis edilmesi çok önemlidir.
Hastalığın durumu ve şiddetine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Bu tedavi şekilleri aşağıdaki gibi olabilir:
Diyabete bağlı bütün göz hastalıklarında kan şekerini kontrol altında tutmak oldukça önemlidir. Kan şekerini dengede tutulması genel sağlık başta olmak üzere retinopati ve diğer göz sorunlarının gelişimini de yavaşlatır.