Geceleri sık uyanma, sabahları baş ağrısı hissetme ve gün içerisinde devam eden yorgunluk gibi belirtiler günlük yaşamdaki yorgunlukla ilişkilendirilse de her zaman bu durumdan kaynaklanmamaktadır. Bu belirtiler, solunumun uyku esnasında anlık olarak durmasına neden olan uyku apnesinin belirtileri de olabilmektedir. Uyku apnesi, erken fark edilmediğinde kalp damar sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.
Uyku apnesi nedir?
Uyku apnesi, uyku esnasında solunumun tekrarlayan bir durumda durması şeklinde ilerleyen bir uyku bozukluğudur. Bu bozukluk, uyku esnasında hava akışının tamamen veya kısmen tıkanması sonucu ortaya çıkmaktadır. Kişi bu durumda 10 saniye ve üzerinde nefes alamamaktadır ve gece boyunca bu durum pek çok kez tekrarlanabilmektedir.
Bu rahatsızlık sadece kişinin uyku kalitesini değil, aynı zamanda kişinin genel sağlığını da ciddi bir şekilde etkileyebilmektedir.
Uyku apnesinin nedenleri nelerdir?
Uyku apnesi pek çok farklı nedene bağlı olarak gelişebilmektedir. Bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında nörolojik, genetik ve anatomik pek çok faktör rol almaktadır. Uyku apnesine sebep olan temel faktörler şu şekildedir:
- Obezite, uyku apnesi için önemli risk faktörlerinden biridir. Boyun çevresinde yağ birikmesi sonucunda hava yolunda daralma meydana gelmektedir.
- Geniz eti, alt çenenin geride olması, dar üst solunum yolları ve büyük bademcikler gibi yapısal özellikler solunum yollarını daraltarak kişide uyku apnesinin oluşmasına sebep olmaktadır.
- Uyku apnesi, özellikle orta yaş üzerindeki bireylerde daha sık görülmektedir.
- Alkol, yatıştırıcı ilaç kullanımı ve sigara kullanımı hava yollarında inflamasyona ve tıkanmaya sebep olmaktadır.
- Bireyin ailesinde uyku apnesi varsa o kişide de uyku apnesi görülme olasılığı yüksektir.
Uyku apnesi belirtileri nelerdir?
Uyku apnesi, genellikle kişinin farkında olmadan yaşadığı bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın belirtileri kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir. Uyku apnesi belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:
- Gürültülü ve düzensiz horlama,
- Uyku esnasında nefes nefese kalma,
- Boğaz kuruluğu ve boğaz ağrısıyla uyanma,
- Uyku esnasında nefes almada zorluk çekme,
- Sabahları baş ağrısı ile uyanma,
- Uykuda nefesin durması,
- Gündüzleri kişinin sürekli uyku halinde olması,
- Araba kullanırken uyuşukluk hissetme,
- Odaklanma ve konsantrasyon bozuklukları,
- Gece sık idrara çıkma,
- Unutkanlık ve zihinsel performansta düşüklük,
- Sinirlilik ve depresif ruh hali,
- Cinsel istekte azalma.
Bu belirtilerden biri veya birkaçı düzenli olarak yaşanıyorsa kişide uyku apnesi olabileceği düşünülmelidir ve en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir. Erken tanı edildiğinde kişinin yaşam kalitesi artırılabilmektedir.
Uyku apnesi tanısı nasıl konulur?
Uyku apnesi tanısı, kişiye yapılan fiziki muayene, hastanın klinik öyküsü ve uyku esnasında yapılan bazı özel testlerle konulmaktadır. Süreç genel olarak şu şekilde ilerlemektedir:
- Uyku apnesi tanısı öncelikle kişinin uyku alışkanlıklarının ve şikayetlerinin ayrıntılı bir biçimde sorgulanmasıyla başlamaktadır. Özellikle kişide horlama, sabah baş ağrısı ve gündüzleri aşırı uykulu olma gibi belirtiler varsa bir uzman tarafından bu belirtiler dikkatle incelenmektedir.
- Sonrasında bir uzman tarafından kişiye fiziki muayene yapılmaktadır. Bu muayenede üst solunum yollarında tıkanmaya sebep olabilecek herhangi br anormallik olup olmadığına bakılmaktadır.
- Fiziki muayeneden sonra uyku apnesinin kesin tanısı için kişiye uyku testi uygulanmaktadır. Bu test esnasında kişinin gece boyunca kas aktivitesi, beyin dalgaları, göz hareketleri, oksijen düzeyi, kalp ritmi ve solunum hareketleri kaydedilip incelenmektedir.
Uyku apnesinin tanısı mutlaka uzman bir hekim kontrolünde yapılması gerekmektedir. Doğru tanı, etkili bir tedavi planının oluşturulabilmesi için oldukça önemlidir.