Gün boyu süren koşuşturmacanın ardından insan bedeni doğal olarak yorulmaya başlar. Bilhassa akşam saatlerinde göz kapaklarımız ağırlaşır ve odaklanmak daha zor hale gelir. Bunun nedeni uykuyla beraber zihnin yavaşlamaya başlamasıdır. Uykunun gelmesiyle beraber birçok insanın elleri farkında olmadan gözlerine gider. Bu ovuşturma hareketi çok basit bir davranış gibi algılansa da aslında vücudun kendini dinlendirmeye hazırladığının bir işaretidir.
Göz ovuşturma hareketi, göz yorgunluğunu giderme ihtiyacıyla ortaya çıkan beynin dinlenme zamanı geldi şeklinde mesaj yollamasıdır. Gözler ovuşturulurken gözyaşı bezleri uyarılır ve göz yüzeyi nemlenir. Bu sayede geçici bir rahatlama hissi oluşur. Bu noktada en sık merak edilen uykulu haldeyken neden göz ovuşturulduğudur.
Uykumuz geldiğinde göz kapaklarımız ağırlaşır ve gözün içerisinde kuruluk hissedilmeye başlanır. Gözdeki kuruluk hissi ise rahatsızlık yaratır. Gözlerimizi ovuşturmak ise gözyaşı bezlerini uyararak daha fazla nem salgılamamıza yardımcı olur. Bu hareketle beraber gözler geçici olarak rahatlar. Bununla beraber ovuşturma esnasında göz çevresindeki sinir uçlarına uygulanan hafif baskı vagus sinirini harekete geçirir. Vagus sinirinin uyarılması kalp atışını yavaşlatır ve vücutta sakinlik hissi oluşturur. Dolayısıyla göz ovuşturmak genel anlamda sinir sistemimizi de rahatlatan bir tepkidir.
Öte yandan modern hayatta ekranlara uzun süre bakmak da göz kaslarını yoran bir durum olarak bilinir. Bu yüzden göz kırpma sayısı azalır ve göz yüzeyi kurur. Böyle bir durumda da gözleri ovuşturmak göz kaslarını gevşetmeye yardımcı olur. Bu da kısa süreli bir rahatlama sağlar.
Fakat göz ovuşturma refleksinin sık sık ve sert bir şekilde yapılması göz sağlığını olumsuz etkileyebilir. Sert baskı nedeniyle göz yüzeyine zarar verme, enfeksiyon taşıma ya da zamanla kornea yapısında bozulma gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle sık sık göz ovuşturma ihtiyacı hissedildiğinde bunun nedeni bilinmeli ve gerekirse bir göz doktoruna danışılmalıdır.
Sert bir şekilde göz ovuşturmanın olası zararları şu şekilde sıralanabilir:
Sürekli ve sert bir şekilde göz ovuşturmak korneanın şeklini bozabilir. Bu durum keratokonus adı verilen ve görme bozukluğuna neden olan bir hastalığa yol açabilir.
Ellerimiz gün boyu çeşitli bakterilerle ve virüslerle temas halindedir. Göz ovuşturmak bu mikroorganizmaların göz yüzeyine taşınmasına neden olabilir. Bu da göz iltihabına yol açar.
Gözleri ovuşturmak, göz içi basıncını geçici olarak artırabilir. Bu basınç bilhassa göz tansiyonu olan kişilerde görme sinirine zarar verebilir. Bununla beraber hastalığın ilerlemesine de neden olabilir.
Sürekli ovuşturulan göz çevresindeki damarlar genişleyebilir. Damarların genişlemesi ise morluklara, şişkinliğe ve ciltte kararmaya neden olabilir. Bununla beraber cildin elastikiyetini zamanla azaltabilir ve erken yaşta kırışıklıklara yol açabilir.
Gözleri ovuşturmak kısa süreli bir rahatlama sağlasa da uzun vadede göz yüzeyini tahriş edebilir. Bu durum kaşıntının artmasına neden olur ve kişi gözlerini daha da fazla ovuşturarak bir kısır döngüye girer.
Nadir olarak görülse de çok sert ovuşturmalarda gözün iç yapıları zarar görebilir. Bunlar arasında retinada yırtılma ya da retina dekolmanı gibi ciddi sorunlar görülebilir.