Diyarbakır’ın Ergani ilçesindeki Çayönü Tepesi, 12 bin yıllık bir geçmişe sahiptir.
Burada kazılarda çıkan ve tarihin ilk musalla taşı olarak değerlendirilen taşın bir parçası kazı alanında bulunmaktadır.
Diğer parçası ise Diyarbakır Müzesi’nde sergileniyor. Çayönü Tepesi’nin tarihi, milattan önce 10 bin yılına kadar uzanmaktadır. 1963 yılında yüzey araştırmaları sırasında keşfedilmiştir.
İlk kazılar Dr. Halet Çambel ve Prof. Dr. Robert J. Braidwood tarafından 1964’te başlatıldı. Hilar köyünün kuzeyindeki bu höyük, göçebelikten yerleşik yaşama geçişin önemli bir yeridir. İlk tarım faaliyetlerinin başlandığı alanlardan biridir.
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, müzenin 1934 yılında kurulduğunu açıkladı. Müze, Türkiye’nin en eski müzelerindendir.
Çevre illerden çok sayıda kültür varlığı müzeye getirilmiştir. Koleksiyon, hem kazılar, hem satın alma, hem de hibelerle zenginleşmiştir.
Müze, İçkale’de iki müze bulunduruyor. Bunlar Atatürk Müzesi ve Arkeoloji Müzesi’dir. Çayönü Tepesi kazısının eserleri bu müzede sergileniyor. 1964 yılından bugüne kadar bilimsel çalışmalar devam etmektedir. Kazı ekibi birçok önemli buluntuya ulaşmıştır. Musalla taşı, bu buluntulardan birisidir.
Neolitik dönemde ölülerle ilgili ritüellerin yapıldığı biliniyor. Ölüm törenleri tarih boyunca önemli olmuştur. Neolitik dönemde de cesetlerin gömülmesi için törenler düzenlenmiştir. Cenaze işlemleri, ölü gömme gelenekleri ile gerçekleştirilmiştir. Tanıklık edilen taşın etrafında sekiler bulunmaktadır. Ölünün yakınları bu sekilerin etrafında otururlardı. Defin işlemi, törenin sonunda yapılırdı.
Çayönü Tepesi'nde çıkan taş, tarihteki ilk musalla taşıdır. Gizligöl, Cenaze töreninin görkemi, ölüye saygıyı gösteriyor. Taşın etrafındaki şekiller ise bu saygının bir yansımasıdır. Diyarbakır Müzesi’ndeki musalla taşının bir parçası, diğer parçası kazı alanındadır. Ziyaretçiler bu alanları görebilirler.
Kazı, Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında devam etmektedir.
markasıdır.
Haber Gönder
