Neden bazı kokular bizi anılarımıza götürür? Kokuların anılarla bağlantısı

Koku oluşumu genel olarak bir maddenin ya da bileşenin kimyasal özellikleri ile ilgili bir durumdur. Örnek olarak çiçekler ya da meyveler bazı uçucu bileşenler yayar ve kendilerine has kokular üretirler. Bu yayılan bileşenler havada dağılır ve burun tarafından algılanır. Her ne kadar bilimsel açıklaması ve bir süreci olsa da kokular bazen nostaljik ve romantik uyarılara da neden olabilirler. İnsanlar ve kokular arasında farkı bağlantılar bulunur.

Neden bazı kokular bizi anılarımıza götürür?

Canlıların çevrelerini anlamalarına ve algılamalarına yardımcı olan koku önemli bir duyudur. Doğada hayvanlar koku alma özellikleri sayesinde hayatta kalmayı başarabilirler. Kokular insanlar için çeşitli tepkilere ve duygulara da neden olabilmektedir. Kokuların canlılar için önemli olan bazı durumları şunlardır:

• Yön bulmaya yardımcı olur.
• Duygusal bağların kurulmasında etkilidir.
• Uyarılma ya da rahatsızlık duymaya neden olabilirler.
• Bir anlam taşıyarak kişiyi bambaşka duygulara sürükleyebilirler.

Anılarla çok güçlü bir bağlantısı bulunan kokuların bu özelliği beyindeki bazı bölgelere direkt olarak ulaşması ile ilgili bir durumdur. Bu güçlü bağlantının temelinde koku duyusunun beynin limbik sistem ile direkt olan ilişkisi yer alır. Limbik sistem duygular, hafıza ve motivasyonla ilgili olan bir beyin yapısıdır. Kokular da bu sisteme direkt olarak iletilir ve bu yüzden bir koku duygusu insanların geçmişte yasadıkları bir anıyı ya da duyguyu o anda hatırlamasına neden olabilir.

Kokuların anılarla bağlantısı nedir? Kokular anıları nasıl tetikler?

Kokuların anıları etkilemesi birden fazla duruma ve nedene bağlı olarak gerçekleşen bir süreçtir. İnsanların psikolojik durumlarını da etkileyen kokular, çeşitli açılardan insanları etkiler. Bu etkiler ve süreçler şu şekildedir:

• Limbik sistem: Kokular burun yolu ile beynin olfaktör bulb adı verilen kısmına iletilir. Bu bölüm limbik sisteme bağlanır. Özellikle amigdala ve hipokampus direkt olarak etkilenir. Bu iki yapı duygular ve hafızayla da yakından ilişkilidir. Algılanan kokular da bu bölgelere doğrudan bağlanır. Duygusal deneyimler ve geçmiş anılarla güçlü bir bağlantı kurulur.
• Duygusal hafıza: Kokular, insanların duygusal anılarını çağrıştırır. Bu açıdan son derece güçlü bir etkisi olan kokular, duygusal hafıza ile direkt olarak bağlıdır.
• Sosyal ve biyolojik bağlar: İnsanlar farklı kokularla ilişkilendirdikleri sosyal ve kişisel deneyimleri aracılığı ile kokulara karşı bazı belli başlı duygusal tepki verebilirler. Ek olarak doğuştan gelen bazı fiziksel tepkiler de kokuları anlamlandırma konusunda yardımcı olabilir. Örnek olarak anne sütü ya da bebek kokusu gibi doğuştan gelen bazı kokular kişiye güvenlik, huzur ve rahatlık hissi de verebilmektedir.
• Zaman etkisi: Kokular zaman içinde daha güçlü anılarla ilişkilendirilebilmektedir. Örnek olarak çocukluk döneminde duyulan bir parfüm ya da yemek kokusu, aradan geçen yıllardan sonra o an yeniden hatırlandığında duygusal bir yükü, kokuyu alan o kişinin bulunduğu ana getirebilir. Bu durum da kokuların kişinin geçmiş ve zamanla nasıl sıkı ve güçlü bir ilişki içinde olduğunun ifadesidir.
• Kokuların anıları tetiklemesi kişilerin bireysel deneyimleri ve kültürel çevresel etkiler ile ilgili bir durum olarak kendini gösterebilir. Bu yüzden kokuların bir kişi için anlamı, başka bir kişi için farklı olabilmektedir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Koruma aracı tankere çarptı! 1'i polis 2 kişi öldü

Elektrikli bisiklet ve cep telefonu gasbeden zanlılar tutuklandı