Nükleer tesis nedir? Nükleer tesis vurulursa ve patlarsa ne olur?

Son dönemde gündem olan nükleer tesisler nükleer enerji, araştırma, tıbbi çalışmalar ve askeri uygulamalar için radyoaktif maddelerin işlendiği ya da depolandığı özel olarak konumlandırılmış yapılardır. Nükleer güç söz konusu olduğunda bir nükleer santralin patlaması durumunda ortaya ne gibi sonuçların çıkacağı ise merak konusudur. Peki, nükleer tesis nedir, nükleer tesis patlarsa ne olur?

Defne Vera Şahin /

27.06.2025 20:19

Son dönemde İran ve İsrail arasındaki çatışmaların gündeme gelmesiyle beraber gündem nükleer tesisler oldu. İran’daki askeri ve nükleer tesisler üzerinden gerçekleştirilen tartışmalar kamuoyunda da büyük etki yarattı. Bunun ardından ise nükleer tesislerin patlaması ya da vurulması halinde ortaya çıkabilecek senaryolar araştırılmaya başlandı.

Nükleer tesis nedir?

Nükleer tesisler, enerji üretimi, silah teknolojilerinin geliştirilmesi ya da radyoaktif maddelerin işlenmesi için kurulan yüksek güvenlikli yapılardır. Bu tesisler genellikle şunlardan oluşur:

1. Nükleer santraller

Elektrik üretimi için kurulur.

2. Zenginleştirme tesisleri

Uranyum veya plütonyum gibi maddelerin işlenmesinde kullanılır.

3. Araştırma reaktörleri

Bilimsel ve tıbbi nedenlerle kullanılan reaktörleri içerir.

4. Silah üretim tesisleri

Nükleer silah geliştirmeleri için kullanılan gizli komplekslerdir. Bu tesisler genellikle güçlü koruma, soğutma sistemleri ve reaktör korumaları ile korunur. Fakat yine de kaza ve saldırı olasılıkları olabilir.

Nükleer tesis vurulursa ne olur?

Dünya üzerindeki herhangi bir nükleer tesisin saldırıya uğraması yalnızca bölgesel değil aynı zamanda küresel çapta bir risk oluşturur. Bu sebeple nükleer tesisler, savaş hukukundaki düzenlemeler ile korunan hassas noktalar arasında yer alır. Bu konuda kamuoyunun daha bilinçli ve dikkatli olması hayati önem taşır.

Bir nükleer tesisin vurulması sonucunda yaşanabilecek olası senaryolar ise şu şekildedir:

Reaktörün zarar görmesi halinde içerisinde bulunan uranyum/plütonyum yakıtları açığa çıkar. Buradaki radyasyon bulutları kilometrelerce uzağa kadar gidebilir. Etkilenen bölgelerde tarım, su ve hava kalitesi yıllar boyunca devam edebilecek bir kirliliğe maruz kalır.
Nükleer tesislerde, nükleer silah patlaması gibi bir patlama olmaz. Fakat Çernobil ve Fukuşima’da olduğu termal ve kimyasal patlamalar olursa büyük çapta radyasyon sızıntıları oluşabilir.
Patlama veya sızıntı sonrasında ani tahliyeler gerekebilir. Zira kanser hastalarının artışı, doğum kusurları ve ekonomik çöküş meydana gelebilir. Rüzgarın yönüne bağlı olarak diğer ülkeler de etkilenebilir.
Nükleer tesislerin bilerek vurulması, uluslararası alanda savaş suçu sayılabilir. Bu da savaşa davetiye çıkarır.