Afet ve acil durum yönetimi, sel, deprem gibi meydana gelen bir afet ya da acil bir durumun gerçekleşmesi halinde olası etkiler ile ilgili gerçekleştirilen uygulamalar ve önlemleri içermektedir. Yapılan planlamalarda ya da uygulamalarda çeşitli hataların oluşması çok ciddi olumsuz sorunlara neden olabileceği için son derece önemli bir konu olan afet ve acil durum yönetimi çeşitli amaçlar ve hedeflere yönelik olarak planlanmaktadır.
En net tanımı ile afet risk yönetimi olabilecek çeşitli afet ya da acil durumların etkilerini en az seviyeye indirebilmek adına yapılan çalışmaların tümüdür. Acil durum yönetimi, afet yönetimi ya da afet ve acil durum yönetimi olarak da bilinen bu çalışmalar bütünü deprem, yangın, tsunami, sel, fırtına, ayaklanma, kıtlık, kasırga, kuraklık gibi tüm olası felaketleri ve afetleri kapsamaktadır. Acil durum planlamaları acil durumların meydana gelmesini önlemeyi amaçladığı kadar yaşandığı zaman olası can ve mal kayıplarını en az seviyelere indirgemeyi de hedeflemektedir.
Yapılan afet risk yönetimi planlamaları ve prosedürleri bir acil durum oluştuğu zaman kara vermekten sorumlu olan buna uygun olarak eğitilmiş olan personelin belirlenmesini ve eğitim görmesini de içermektedir. Eğitim planları acil koruma ortaklarını, gönüllüleri ya da kurum içi çalışanları kapsayabilmektedir. Afet risk yönetimi afetlerin önceden tahmin edilmesinden afet sonrasında yapılacak olan etkinliklere kadar oldukça geniş bir süreç içermektedir.
Çeşitli acil durumlar için önlem almak adına farklı kurumlarda tatbikatlar yapılması da afet risk yönetimi uygulamaları içinde yer almaktadır. Afet önleme planları çeşitli aşamalardan oluşur ve öncesinde yapılan risk analizi çalışmaları da afet risk yönetimi planlamalarına dahil edilir.
Yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan afet risk yönetimleri çeşitli aşamalardan meydana gelmektedir. Genel olarak 4 aşamadan oluşan afet risk yönetimi hem bir afetin olumsuz sonuçlarının önüne geçmeyi hem de alınabilecek önlemleri içermektedir. Bu aşamalar ve adımlar şu şekildedir: