Hafif odunsu bir gövdeye sahip olan domatesin bir diğer adı ve eş anlamlı kelimesi kızanaktır. 10 cm ile 25 cm arasında uzunlukta yaprakları vardır ve üzerinde yaklaşık olarak 10 adet yaprakçık yer alır. Kahvaltıların vazgeçilmezi, birçok yemeğin eşlikçisi olan domates hem çorbalarda hem yemeklerde hem de farklı tariflerde yer alabilmektedir. Lezzetiyle kokusu ile çok sevilen domates Türkiye’de en çok Marmara Bölgesi, Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesinde yetişir ve tüketilir. Dünya genelinde domates üretimi Türkiye’de %3 civarında bir orana sahiptir.
Türkiye’de halk dilinde domates birçok farklı şekilde telaffuz edilebilmektedir. İsimleri bölge bölge değişen domates en çok şu isimlerle bilinmektedir:
Topalak, topul, cırtatan, alaganta, azak, banadura, tıkıl, tevris, lalik ya da lolik, menize, misir, şamik, mamya, hülek, kalmi, herim, tomat, hambalcan, eyrim, firek, kavanez, kardoş.
Birçok farklı isimle anılabilen domates konusunda en çok tartışılan durum ise domatesin bir sebze mi yoksa bir meyve mi olduğu konusudur.
Göveri ya da sebze, bitkilerin insanlar ya da diğer canlılar tarafından yenebilen kısımlarına verilen isimlerdir. Sebze kelimesi ifade olarak çeşitli kültürlerde ve mutfaklarda farklı farklı anlamlara da gelebilmektedir. Meyve ve sebze ifadeleri genel olarak birbirlerine karşıt ifadeler olarak kullanılmaktadır.
Bir yiyeceğe sebze denilebilmesi için bitkinin gövde, kök, sap, dal, yaprak gibi türlü vejetatif aksamlarından gıda olarak yararlanılabilen bitkisel bir dokusu olması gerekmektedir. Botanik bakımdan meyve kabul edilen birçok bitkinin belli kısımları mutfaklarda sebze olarak da kullanılabilmektedir. Örnek olarak kabak, patlıcan gibi sebze olarak bilinen gıdalar botanik açıdan kayısı, şeftali, erik gibi meyve sınıfından kabul edilmektedir. Aynı durum domates için de geçerlidir.
Domates, beslenme uzmanları ve diyetisyenler tarafından sebze sınıfına giren bir yiyecektir. Ancak botanik olarak meyve kabul edilir ve olgunlaşmış bir çiçek yumurtalığıdır. Tohum içeren domates, kabak gibi, kavun gibi, erik gibi yenilebilir meyveler sınıfına da girmektedir. Ancak akçaağaç ve yüzen karahindiba gibi bitkiler de meyve olarak değerlendirilir.
Bitkilerin isimlendirilmesi ve sınıflandırılması botanik biliminin çalışma alanı kapsamında yer almaktadır. Botanik sınıflandırmalar halk arasında bilinen durumlardan farklılık göstermektedir.
Biyolojik sınıflandırma tüm organizmaları tür ya da cins gibi farklı kategorilere ayırmak üzere bir yol izler. Bilimsel taksonominin bir formu olarak da tanımlanabilir.
Carl Linne modern taksonomi çalışmaları yapmıştır ve bu çalışmalar sınıflandırılan çeşitlilerin fiziki karakteristiklerini esas alır.
Taksonomi ya da botanik sınıflandırma bitkileri familya, cins ve tür gibi özellikleri açısında sınıflara ayırmada yardımcı olan bir tekniktir. Bitkiler botanik sınıflandırmaya göre yedi farklı kategoriye ayrılmaktadır. Bu kategoriler şunlardır:
Her bir ana kategoride alt sınıflandırmalar da yer almaktadır. Tüm meyveler ve sebzeler belli başlı özellikler göz önünde tutularak sınıflandırılırlar.
Bütün bitkiler botanik biliminde kullanılan botanik sınıflandırmasına göre isimlendirilir ve değerlendirilir. Bu değerlendirmeler dünyanın her yerinde aynı şekilde kabul edilmektedir. Bu botanik sınıflandırmalara daha derinlemesine bakıldığı zaman domatesin teknik olarak meyve olduğu anlaşılmaktadır.
Bu derecelendirmenin nedeni bir tek çiçekten gelişen etli ve çekirdeği olmayan meyvelerdir ayrıca bir tek yumurtalıktan meydana gelmektedirler. Domates bu açıdan bakıldığında hem meyve hem de sebze olarak kabul edilebilir.