Güney Afrika Cumhuriyeti ismi yer aldığı kıta ismini kullanarak oluşturulmuş olan iki ülkeden biridir. Afrika, daha önce çok eski tarihlerde Roma İmparatorluğu'na bağlı olarak yaşam süren bir eyaletken günümüzde Tunus’un yer aldığı bölgelerde bulunan Afrika eyaleti için kullanılan bir kelimedir. Fenike dilinde Türkçe toz anlamına gelen afar kelimesinden türetildiği bilinmektedir.
Sahip olduğu 1.219.912 kilometrekare olan yüzölçümü ile dünyadaki en büyük 29. ülke olarak kabul edilmektedir. Toplamda 5244 kilometre olan kara sınırının 496 kilometresi Mozambik, 1106 kilometresi Lesotho, 1005 kilometresi Namibya, 438 kilometresi Esvatini, 230 kilometresi Zimbabve ile meydana gelmektedir. Ülkenin bunun dışında 2798 kilometrelik sahil şeridi de Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu ile kesişmektedir.
Afrika kıtasının en güney kısmında yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti’nin orta kısımları kumtaşı içeren yaylalardan meydana gelmektedir. Kıyı kesimlerine ilerledikçe rakımın düşmesi sonucunda basamak oluşturan tabakalar meydana gelmektedir. Bu yapılar Büyük Eğilimli Yüzey olarak isimlendirilir. Ülkedeki alanların büyük kısmı hem petrografi hem de yüzey bilim açısından Karoo Ana Havzası adı verilen bir yapıdan meydana gelmektedir.
En büyük şehrin Johannesburg olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti’nde birden fazla resmi dil kabul edilmiştir. Farklı etnik grupların yaşadığı ülkede kullanılan bu diller şunlardır:
Zuluca, Afrikaanca, Güney Sotho dili, İngilizce, Güney Ndbele Dili, Tsonga Dili, Venda Dili, Xhosa Dili, Swati Dili, Tsonga Dili, Swati dili.
Federatif başkanlık sistemli cumhuriyet ile yönetilen ülkede toplam nüfus 59 milyon civarındadır. Agulhas Burnu, Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki en önemli coğrafi noktalardan biri kabul edilmektedir.
Güney Afrika’da yer alan akarsuların çoğunluğunun kaynağı Drakensberg Dağları'nda bulunmaktadır. Kaynağından burada çıkan akarsular yönünde ilerleyen akarsular Hint Okyanusu’na ulaşmaktadır. Ülkedeki en uzun akarsu ise Turuncu Nehri’dir. Turuncu Nehri, Drakensberg’ten yola çıkarak diğer birçok nehrin aksine batı yönünde akar ve Atlas Okyanusu’na dökülür. Ülke topraklarına ait olan iki küçük adadan oluşan Prens Edward Adaları, Hint Okyanusu’nun güney kısmında yer alır ve üzerinde yaşam sürülmemektedir.
Ülkenin konumu gereği, iklimi çeşitlilik göstermektedir. Güney Afrika’nın Nambiya sınırına yakın olan batı kısımlarında Kalahari Çölü’nün bulunması da iklimdeki çeşitlilik üzerinde etkili bir durumdur. Bu yüzden ülkede çöl iklimi yaşanabilir. Mozambik sınırına yakın güneydoğu taraflarında ise iklim daha çok tropikal özelliktedir. Buralarda tropikal ormanlar yer almaktadır. Batı kıyı kesimlerinde ise kurak iklim görülür ve bununla birlikte ılıman okyanus iklimi de söz konusu olmaktadır.
Güney yarımkürede yer aldığı için Güney Afrika Cumhuriyeti’nde kuzey yarımkürede yer alan ülkelerde görülen iklimlerin tam tersi iklim özellikleri görülmektedir. Ülkede kış mevsimi Haziran ve Ağustos ayları sürecinde görülmektedir. Johannesburg ve çevresinde, yüksek yaylalarda kar yağışı da gözlemlenmektedir. Sıcaklık değerleri yıl boyunca 25 derece ile 35 derece arasında seyretmektedir.
Farklı iklimlerin görülmesinde ülkenin maruz kaldığı sıcak ve soğuk akıntılar, coğrafi yükseklikler gibi özellikler etken olarak kabul edilmektedir. Hint Okyanusu’nda meydana gelen sıcak su akıntıları ülkenin doğu kıyılarında etkilidir.
Güney Afrika’da başkentler yönetim sistemine bağlı olarak belirlenmiştir. Buna göre yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti ise Bloemfontein olarak kabul edilmiştir. Proteria, ülkenin yönetsel başkentidir.
İki tarafında jakaranda ağaçlarının yer aldığı Pretoria, planlı ve ünlü bir şehirdir. Ana caddesi Church Caddesi'dir ve bu cadde 20 kilometre boyunca doğu batı doğrultusunda uzanmaktadır. Şehirdeki müzelerin en önemlileri Ulusal Kültür Tarihi ve Açık Hava Müzesi ile Paul Kruger’in Evi müzeleridir. Cape Town başkent olmasının yanı sıra ülkedeki en eski şehirdir. Bloemfontein şehri ise Güney Afrika’nın yargı başkentidir. Nüfusu 747.131 civarındadır ve konumu Orange Nehri’nin kıyısındadır.