Hapşırmak neden rahatlatır? Hapşırma refleksi nasıl çalışır ve vücudu nasıl etkiler?

Hapşırmak, solunum yollarını toz, polen, çeşitli mikroplar ya da duman gibi yabancı maddelerden temizlenmesini ve arınmasını sağlar. Bu eylem sırasında akciğerlerden hızlı bir hava dışarı çıkar. Refleks olarak gelişen bu durumda daha çok burundan çıkış olsa da bazen ağızdan da çıkabilir. Hava çıkışı genel olarak çok yüksek bir hızda gerçekleşir. Hız yaklaşık olarak 160 km/saat olabilir. Boğazda ve burunda tahrişe neden olan tüm yabancı maddeler bu sayede dışarı atılırken vücudun solunum sistemi de temizlenir. Hapşırmak, enfeksiyonlara karşı savunma mekanizması olarak da değerlendirilir.

Hapşırmak neden rahatlatır?

Genel olarak burunda ya da boğazda oluşan tahrişlere ya da herhangi bir biçimde vücuda giren yabancı maddelere tepki olarak meydana gelen hapşırma eylemi bir anlamda vücudun savunma mekanizmalarından biri olarak gerçekleşir. Beyin toz, duman, polen gibi yabancı ve zararlı maddeleri tespit ederek hapşırması için uyarı gönderir. Bu tepki solunum yollarındaki yabancı maddeyi temizleme amacı ile olur.

Hapşırmak vücuda bir rahatlama hissi verir. Bu rahatlama hissinin nedeni vücutta sıkışan hava ve baskının aniden dışarı atılmasıdır. Burun yollarındaki tahriş edici maddeler bu sayede temizlenir. Solunum yollarındaki baskı da hapşırma yolu ile ortadan kalkar. Bazı kişiler hapşırmayı bir tür boşalma olarak değerlendirir. Böylece kişiler psikolojik olarak da rahatlamış hissedebilir.

Hapşırma refleksi nasıl çalışır?

Hapşırma eylemi beyin sisteminin kontrol ettiği bir refleks türüdür. Burunda ya da boğazda tahrişe neden olan herhangi bir duruma karşılık olarak vücut, çeşitli sinir yolları aracılığı ile kişiye sinyaller gönderir. Bu sinyaller şu şekilde açıklanabilir:

• Burun içindeki mukozaya bir yabancı madde dokunduğu zaman sinirler uyarılmış olur.
• Uyarılan sinirler beyin sistemine ulaşır.
• Beyin sistemindeki motor sinirler, karın kasları, diyafram, göğüs kasları ve solunum yollarındaki kasları tetikleyici etki yapar. Bu durum sonucunda da güçlü bir hava püskürmesi yani hapşırma eylemi meydana gelir.

Hapşırma eylemi sırasında gözler kapanır. Hızlı bir hava çıkışı meydana gelir. Çünkü vücut beynin yönlendirmesi ile boğazı ya da burunu temizler. Ayrıca hapşırma sırasında kaslar da çalışır. Göğüs ve karın kasları ile birlikte diyafram kasları da güçlü bir biçimde çalışır ve hapşırma tetiklenir.

Hapşırma vücudu nasıl etkiler?

Hapşırma eylemi, vücuda giren yabancı maddeleri temizleme amacı ile yapılan bir refleks olduğu için genel olarak vücudun sağlıklı kalabilmesini de sağlar. Bunun dışındaki etkilerinden bazıları şunlardır:

• Kan basıncı geçici olarak artar. Çünkü hapşırma sırasında karın kasları sıkılır. Bu da geçici bir kan basıncı artışına neden olur.
• Gözlerde basınç artışı meydana gelebilir. Çünkü hapşırma sırasında gözler sıkı sıkı kapanır. Bu da gözlerde kısa süreli olarak yaşanan bir basınç artışına neden olabilir.
• Baş ağrısı oluşabilir. Eğer hapşırma çok güçlü ya da arka arkaya sık bir biçimde gerçekleşirse baş kısmında baskı oluşacağı için ağrı yaşanabilir.

Hapşırma eylemi vücudun savunma mekanizmalarından biridir. Bu anlamda çok etkili olan bir tepkidir ve insan sağlığını koruma konusunda etkin bir görevi vardır. Ancak bazen aşırı alerjik durumlar, reaksiyonlar ya da solunum yolu rahatsızlıkları sonucunda fazla hapşırma da olabilir. Böyle durumlar gözlemlendiğinde mutlaka ve vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.