Teheccüd namazı, İslam dininde nafile namazlar arasında özel bir yere sahip olan gece ibadetlerinden biridir. Gündüzün yoğunluğundan uzak, gecenin sessizliğinde kılınan bu namaz, Allah’a yaklaşma ve manevi derinliği artırma amacı taşır. Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamber’in sünnetinde bu namaza sıkça vurgu yapılır. Bu yönüyle teheccüd, hem ruhsal arınma hem de ibadet disiplini açısından önemli bir uygulamadır.
Teheccüd namazı, İslam dininde önemli bir yere sahip olan, gece vakitlerinde kılınan nafile namazdır. Nafile namazlar, herhangi bir zorunluluk olmadan tamamen içten gelerek kılınan namazlardır. Bu namazlarda büyük sevap olduğu bilinir. Teheccüd namazının en ayırt edici özelliği gece uyuduktan sonra uyanılıp kılınmasıdır. Uykudan kalkarak kılındığından dolayı diğer gece namazlarından farklı bir anlam taşır. Teheccüd kelimesi de uykudan kalkmak anlamına gelir.
Kur'an-Kerim’de özellikle Peygamber Efendimize, teheccüd namazı kılınması emredilmiştir. İsra Suresi'nin 79. Ayetinde “Gecenin bir kısmında uyanarak sana mahsus bir nafile olarak teheccüd namazını kıl. Umulur ki Rabbin seni Makam-ı Mahmud’a eriştirir.” buyurularak bu namazın önemi vurgulanmıştır.
Teheccüd namazı, ruhsal arınma ve iç huzur için büyük bir fırsattır. Gecenin sessizliğinde yapılan bu ibadet, kul ile Allah arasında özel bir buluşma gibidir. Karanlıkta kalkıp kimsenin görmediği bir anda yapılan bu ibadet, ihlası artırır ve kalbi yumuşatır. Günlük telaşlar içinde kaybolan ruhu tekrar Allah’a yönlendirir. Özellikle sıkıntı zamanlarında, içten gelen bir yakarışla teheccüd namazına sarılan pek çok mümin bu ibadetin huzur verici gücünü deneyimlemiştir.
Teheccüd namazı İslam’da bireyin Allah ile olan özel bağını güçlendiren, sabır, ihlas ve tevekkül gerektiren üstün faziletli bir ibadettir. Her ne kadar farz olmasa da, Resulullah’ın alışkanlık haline getirdiği ve ümmetine de tavsiye ettiği bu namaz, maneviyatı artıran güçlü bir gece yolculuğudur. Rabbine yaklaşmak isteyen her mümin için gecenin bir vaktinde teheccüdle secdeye kapanmak en kıymetli kulluk anlarından biridir.
Teheccüd namazı farz namazlar gibi belirli bir rekattan oluşmaz. En az 2 rekat olarak kılınır. Belirli bir üst sınırı yoktur. 8 ya da 12 rekata kadar kılınması tavsiye edilmiştir. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) genellikle teheccüd namazını 8 rekat olarak kıldığı söylenir. Ancak bu rakamlar bağlayıcı olmamalıdır. Nafile ibadetler kişinin kendi durumuna ve isteğine göre yapılmalıdır.
Namazlar genellikle ikişer rekat halinde kılınır. 2 rekatın ardından selam verilerek tekrar teheccüd için niyet edilip rekat sayısı artırılabilir. Teheccüd namazının ardından gece ibadetini tamamlamak için vitir namazı kılınması sünnettir. Vitir, teheccüdden ayrı bir namazdır ve özellikle gecenin sonunda, sabaha yakın bir vakitte kılınması tavsiye edilmiştir. Gece ibadetine niyet eden bir mümin, önce teheccüd namazını kılabilir. Ardından da 3 rekat vitir namazıyla bu ibadetleri tamamlayabilir.
Teheccüd namazı, gece uykusundan kalkıp kılınan nafile bir ibadet olduğundan, farz namazlardaki gibi kesin bir şekli yoktur. Ancak Peygamber Efendimiz’in uygulamalarına göre teheccüd namazı nasıl kılınır Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından anlatılmıştır.
Teheccüd namazı için önce uyumak gerekir çünkü bu namazın en önemli özelliği, bir süre uyuduktan sonra kalkılarak kılınmasıdır. Gece yarısından sonra veya seher vaktine yakın bir zamanda kalkmak tavsiye edilir. Kalktıktan sonra abdest alınır ve uygun bir yerde, sessiz ve huzurlu bir ortamda namaza durulur.
Niyet edilir. Niyet etmek için “Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya” denir. Teheccüd namazı en az 2 rekat olduğundan, kişi en az 2 rekat ile başlar. Dileyen, 4, 6, 8 veya daha fazla rekat da kılabilir. Her iki rekatta bir selam vererek kılmak sünnete daha uygundur.
Teheccüd, belli kalıplara sıkışmayan ama içtenlikle yapılan, manevi derinliği olan bir ibadettir. Az da olsa düzenli olarak kılınması, kulun Allah’a yakınlaşmasında güçlü bir vesile olur.
Her rekatta diğer namazlarda olduğu gibi Fatiha Suresi okunur. Ardından bir sure veya birkaç ayet eklenir. Özellikle gece namazlarında uzun surelerin tercih edilmesi sevap kazandırır.
Namaz yavaş ve huşu içinde kılınır. Secdelerde uzun dualar yapılabilir. Bu anlar, kulun Allah’a en yakın olduğu anlardır.
Namazlardan sonra dua edilir. Teheccüd namazı duası tamamen içten olabilir. Dünya ve ahiret için istenen her şey Allah’tan istenebilir.
Teheccüd namazı kılınabilmesi için bir süre uyunup uykudan uyanılması gerekir. Bu namaz gece yarısından sonra, özellikle imsaktan önceki seher vaktinde kılınabilir. Vakit yatsı namazından sonra başlar ve sabah namazı vaktine kadar teheccüd namazı kılınabilir. En faziletli zaman ise gecenin son üçte birlik kısmıdır. Bu zaman dilimi, Allah’ın rahmet kapılarını sonuna kadar açtığı, duaların kabul edildiği seher vaktidir. Eğer sabaha kadar uyanmakta zorlanılıyorsa yatsıdan sonra bir süre uyunup kalkılarak da kılınabilir.
Teheccüd namazı kılmanın belli bir saati yoktur. Çünkü yaşanan şehre ve mevsime göre saatler değişir. Yatsı namazından sabah namazına kadar, gecenin son üçte birlik kısmında kılınması tavsiye edilir. Bu süreyi hesaplamak için yatsı vaktiyle imsak yani sabah namazı vakti arasındaki süre bulunmalıdır. Bu sürenin üçte biri alınarak son üçte birlik vaktinde teheccüd namazı kılınabilir.
Eğer yatsı ezanı 21.00’da okunuyorsa ve imsak vakti de 05.00 ise arada 8 saatlik bir süre vardır. Bu sürenin son üçte biri de yaklaşık olarak 02.40 ile 05.00 arasındadır. Bu durumda da teheccüd için en faziletli vakit 02.40’tan itibaren başlar. Bulunulan şehre özel saatleri öğrenmek için teheccüd namazı Diyanet İşleri Başkanlığı ya da güvenilir bir namaz vakti uygulaması kullanılabilir.