Zilhicce ayı, İslam’ın takvimi olarak kullanılan Hicri takvime göre yılın 12. ve sonuncu ayı olarak geçer. İslam dinine göre oldukça önem atfedilen Zilhicce ayı faziletleri yüksek olan aylardan kabul edilir. Zilhicce ayı Zilkade ayından sonra gelirken Zilhicceden sonra ise yeni yıla girilir. Yılın ilk ayı ise Muharrem ayı ile başlar. İslam toplumlarında Zilhicce ayrı oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle bu ay boyunca yapılan ibadetlerin büyük mükafatlar getireceğine inanılır.
İslam toplumlarında manevi bir önemi olan Zilhicce ayı, rahmet kapılarının açıldığı mübarek günleri içerir. Hac döneminin ve Kurban Bayramı'nın da yer aldığı bu ay bilhassa ilk 10 gün oldukça önemlidir. Bu dönemde yapılan ibadetler manevi olarak oldukça derin bir anlam ifade eder. Zilhicce ayı ibadetlerinin insanların faydası olacağı ve kurtuluşa ermelerine vesilede olacağına inanılır.
Bu ay içerisinde pek çok ibadet yapılması gerekirken aynı zamanda haram işlerden de uzak durulmalıdır. Bunlar arasında yer alan zina ve alkol gibi Allah'ın haram ettiği her şeyden uzak durmak önemlidir. Bu sayede Allah'a daha çok yaklaştığına inanılan aylardan birisidir. Bu ayda haram işlerden uzak durmak ve ibadet etmek kişilerin Allah'a bağlılığını artırır. Bu ayda yapılması gereken ibadetler şu şekilde sıralanır:
Bilhassa tesbih çekecek kişilerin sayıyı artırarak devam ettirmelerinin faydalı olacağı belirtilir. Bu ibadetler kişilerin psikolojik rahatsızlıklardan kurtulmalarına ve Allah'a daha da yakınlaşmalarına vesile olacağına inanılır. Tüm bunlarla beraber bu ay içerisinde ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarının giderilmesi, en azından bir günlük yiyecek ihtiyaçlarının karşılanması gerekir.
Zilhicce ayının ilk on gününün oldukça faziletli olduğuna inanılır. Bu dönem içerisinde yapılan ibadetlerin ve amellerin üstünlüğü fazladır. Zilhicce ayında yapılması gereken ibadetler sorgulandığında oruç da bunlardan biridir. Zilhicce ayının ilk on gününde tutulan oruca Zilhicce orucu adı verilir. Bu on gün içerisinde tutulması gereken oruç sayısı 9 gündür. Ayrıca Kurban Bayramı’nda oruç tutulmaz. Bu günler içerisinde yer alan Terviye ve Arefe günü oruçları da mevcuttur.
Yevm-i Terviye, Zilhicce'nin 8'nci günü olarak kabul edilir. Hac ibadetini yerine getiren hacı adaylarının bu günde sabah namazını Mekke'de kılıp güneş doğduktan sonra Mina'ya çıkmaları ve geceyi Mina'da geçirmeleri sünnet olarak kabul edilir. İbn-i Abbas‘dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte Rasulüllâh (S.A.V) şöyle buyurmuştur: “Terviye (Zilhiccenin sekizinci) gününün orucu, bir seneye, Arefe gününün orucu ise, iki seneye keffarettir.”
Arefe günü ile ilgili “Ebu Katade (r.a) ise şöyle demiştir: Rasulüllah (S.A.V)’in: “Arefe günü orucu geçen seneyle, gelecek seneye keffarettir.” buyurduğunu işittim. Öte yandan Zilhicce ayının Perşembe, Cuma ve Cumartesi günlerinde üç gün oruç tutulur.
Enes İbn-i Malik’ten (r.a) rivâyete göre Rasulüllah (S.A.V) Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Her kim herhangi bir haram aydan Perşembe, Cuma, Cumartesi, olmak üzere üç günü oruçlu geçirirse, kendisine (tuttuğu her güne karşılık) iki sene, (başka bir rivayette) yedi yüz sene, (diğer bir rivayette ise) dokuz yüz sene ibadet (sevabı) yazılır”
Zilhicce ayının ilk on gününü ibadet ederek ve bilhassa oruç tutarak geçirmek çok büyük sevaptır. Zilhicce orucu ve arefe günü orucunun faziletleri hakkında Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.V) tarafından ifade edilen hadis-i şerifler şu şekildedir:
Ebu Hureyre’den (r.a) rivayet edilen bir hadis-i şerifte Rasulüllah (S.A.V) şöyle buyurdu: “Allah’ın Kendisine ibadet edilmesini en çok sevdiği günler, Zilhiccenin (ilk) on (günü)dür. Onlardan her bir günün orucu, bir senenin orucuna, her bir gecenin kıyamı da, Kadir gecesinin kıyamına denktir.” (Tirmizî, Savm:52, No:758, sh:224)
Hz. Ayşe’den (r.a) ( gelen bir rivayete göre; “Zilhiccenin her bir gün orucuna karşı, yüz köle azadı, yüz deve kurbanı ve Allah yolunda cihada yüz at bağışı sevabı vardır.” (Geylani, el-Gunye 2/39)
Hafsa (Radıyallâhu Anhâ) validemizin şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: “Hz. Muhammed (S.A.V) dört şeyi hiç terk etmezdi: Zilhicce’nin ilk on gününün orucu, Aşura orucu, Her aydan üç gün orucu, Sabahın iki rekât sünneti.”(Geylani, el-Gunye 2/39)
Zilhicce ayında dua etmek, zikir çekmek, kaza namazı kılmak, sadaka vermek ve Kur'ân-ı Kerim tilaveti yapmak oldukça faziletlidir. Zilhicce ayı duaları sıklıkla sorgulanır. Bu mübarek dönemde dua etmek isteyenler Cevşen-i Kebir, evrad-ı kudsiye ve hususen tahmidiye duasını okuyabilir.
Zilhicce ayı duası ise şöyledir:
“Sübhâne zî’l-‘izzeti ve’l-ceberût. Süb-hâne zî’l-kâ‘ideti ve’l-melekût. Sübhâne’l-hayyü’llezî lâ-yemût. Lâ-ilâhe illâ hüve yuhyî ve yumît ve hüve hayyun lâ-yemûtu. Sübhâna’llâhi rabbi’l-‘ibâdi ve’l-bilâdi ve’l-hamdü li’llâhi kesîran tayyîben mübâraken ‘alâ küllî hâlin. Allâhu ekber kebîran. Rabbenâ celle celâluhû ve kudrete bi-külli mekânin.”
Anlamı şöyledir:
“Ey her şeye gücü yeten izzet sâhibi Rabbim! Seni tüm noksanlıklardan tenzîh ederim. Tüm mülkün sâhibi, ölmeyen ve ezel ve ebed olmak üzere diri olan Rabbim! Seni tesbîh ederim. Dirilten ve öldüren kendisinden başka ilah olmayan O’dur. O ölmez, hayy olan O’dur. Beldelerin ve kulların Rabbi olan Allâh’ı tesbîh ederim. Her durumda çok ve mübârek övgüler Allâh’adır. Allâh büyüktür. Celâl sâhibi olan Sensin Rabbim. Her mekânda güç ve kuvvet sahibisin.” dese ve sonra da dilediği gibi duâ eylese Beytullâh’ı haccetmiş, Resûlullâh (s.a.v.)’i ziyâret etmiş ve Allâh (c.c.) yolunda cihâd etmiş gibi ecir ve sevâb kazanır. Allâhü Te‘âlâ o kimseye, o kimsenin dilediği şeyi verir.
İslam’da mübarek olarak kabul edilen aylardan biri olan Zilhicce içerisinde zikirlerin de çekilmesi gerekmektedir. İnsanlar günlük hayatta işlerini yerine getirirken bu zikirleri yaparak ibadetlerini devamlı hale getirebilirler. İslam dinine göre ibadetlerin sürekli olarak yapılanı makbuldür. Devamlı olarak ibadet eden kişiler hem dünya hem de ahiret yaşamlarında aydınlığa erenlerden olurlar.
Zilhicce ayında Kur'an ayetleri devamlı olarak okunmalıdır. Ayrıca Allah'ın isimleri de zikredilebilir. Bu dönemde sürekli olarak tövbe edilebilir ve af dilenebilir. Zilhicce ayından yapılacak zikirler şu şekildedir:
Bu ayı ibadetle geçirmek isteyen kişiler bu zikirleri düzenli ve sürekli olarak okuyabilirler. Zikir çekerken dikkat edilmesi gereken konu ise kişilerin zikir esnasında da bedenlerini haram işlerden uzaklaştırmaları gerektiğidir. Haramdan tamamen kaçınan kişiler çektikleri zikirler sayesinde huzur bulur ve ödüllendirilirler. Zikirlerle beraber kurban ve sadaka gibi ibadetler de bu dönemde öne çıkar.