Kişilerin açmak istedikleri işletmelerin resmi bir şekilde faaliyete geçebilmesi için bazı yasal izinler gerekmektedir. Bu izinlerden biri de kişinin iş yeri açma hakkına sahip olduğunu ispat eden belge, iş yeri açma ruhsatıdır. Bu belgenin eksik olması işletme sahibi için çeşitli sorunlara neden olabileceği gibi kişiyi açmak istediği işyerinin faaliyet göstermesine de engel olabilmektedir.
İş yeri açma ve çalışma ruhsatı, kişilerin açtığı işletmelerin sabit bir adreste faaliyete geçebilmeleri ve faaliyetine devam edebilmeleri için yerel yönetimler tarafından verme yetkisi bulunan yasal ve resmi bir belge olarak tanımlanmaktadır. Ruhsat işletmenin hem açılabilmesi hem de etkin bir şekilde çalışarak işlem yapılabilmesi adına zorunlu tutulan bir belgedir.
Ruhsatın verilme süreçleri işletmenin faaliyet göstereceği alana, işletmenin açılacağı bölgedeki belediyenin yaptığı düzenlemelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Örnek olarak bir kafe açılışı yapılması ile bir eğitim kurumunun açılması arasında bazı farklar bulunabilmektedir. Bu durumu da işletmenin alanı için tespit edilen öncelikler belirler. Bir kafede ya da lokanta da öncelik hijyenken bir öğretim kurumunda çocuklara zarar verebilecek bir ögenin bulunmamasına dikkat edilir. Gerekli işlemleri yerine getiren kişiler belediye ruhsatı alarak işyerlerini resmi olarak açabilirler.
İşyeri açma ruhsatının başlıca amacı açılan işletmenin yasal bir dayanağa sahip olmasını sağlamaktır. Özelikle insan hayatı için kritik tespit edilmiş olan durumlarda ve konularda yönetimin o iş yerinin alanı ile ilgili belirlediği standartlara uyulması gerekir. İşyeri sahibi ise bu ruhsatı almaya hak kazanarak işletmesine yasal bir dayanak kazandırmış ve onay almış olur.
Birkaç aşamadan oluşan işyeri ruhsat işlemleri düzenlenen yönetmeliklere göre yapılmalıdır. Yönetmeliklerde işyerinin hangi şartlar altında ve nasıl erileceğine dair tüm ayrıntılı kurallar yazılı olarak belirlenmiştir. Sıhhi ve gayrisıhhi müesseseler ile eğlence yerleri ve umuma açık olan tüm dinlence mekânları işyeri açma ruhsatı almak zorundadır.
İşyeri için ruhsat başvurusu işletmenin bulunacağı yerin belediyesine yapılmaktadır. Büyükşehir belediyesi olan bölgelerde ilçe belediyelerinde de işlemler hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Ancak belediyenin sınırları dışında kalan yerlerde iş yeri açma ve iş yeri çalıştırma ruhsatlarını verme yetkisi il özel idarelerindedir.
Kişilerin işletmeleri için işyeri açma ruhsatı almaları gerekli belgelerin tamamlanması ve yetkili birimlere teslim edilmesi ile gerçekleşir. Ruhsat denetim birimi tüm kontrolleri yapar ve eğer başvuru değerlendirme sonucunda işletmenin uygun olduğu kararı çıkarsa işletme ruhsatı verilir.