Q kodları nedir, ne işe yarar? Q kodları ne anlama gelir?

Amatör radyoculuk ya da amatör telsizcilik, dünya genelinde organize edilmiş, herhangi bir çıkar ya da kazanç gözetmeden, kendilerine tahsis edilmiş frekans bantlarında ve yapılan sınavlarda başarı sağlamış olan kişilerce yürütülmekte olan bir tür hobi olarak tanımlanır. Bu amatörler radyo amatörü, amatör telsizci ya da Hams olarak isimlendirilir.

Ferhan Petek /

22.08.2025 18:36

Hams ya da amatör telsizciler, yalnızca haberleşme sağlamaz aynı zamanda haberleşme tekniği ve elektronik alanlarında çeşitli araştırmalar ve çalışmalar da yürütebilirler. Haberleşme alanında büyük bir çığır aştığı kabul edilen tek yan band tekniği amatör telsizciler tarafından bulunmuştur. Bunlar dışında bölgeler olarak iletişim sağlayarak, çeşitli doğal afetlerde, arama kurtarma etkinliklerinde de iletişim kurma becerileri ve yöntemleri ile topluma katkı sağladıkları kabul edilmektedir.

Q kodları nedir? Q kodları ne işe yarar?

Amatör olarak telsizcilik yapanlar, kendi aralarında yaptıkları haberleşmeleri daha belirlenebilir kılabilmek için uluslararası bazı kodlar ve çağrı işaret sistemi oluşturmuşlardır. Ülke kodu yalnızca harflerden oluşabildiği gibi çeşitli sayı ve harfler de kullanılabilmektedir.

Her devlet kendi ülkesini bölgelere ayılmıştır. Çağrı işaretleri de çeşitli bölümlerden oluşur. Örnek olarak Türkiye için TB, TC, YM ve TA harfleri kullanılır.

Q kodları da amatör telsizcilikte kullanılan kodlardandır. Bu kodların kullanılmasının amacı mors kodları kullanılarak uzun cümleler yazmak yerine daha kısa ifadeler kullanılarak zamandan tasarruf etmektir. Zaman içinde sesli yapılan görüşmelerde de Q kodları kısaltma olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Q kodları tamamı Q ile başlayan ve üç harfli olan mesajlardır. Öncelikli olarak ticari amaçlar ile kullanılmış ve telsiz telgraf iletişiminde yer almıştır. Daha sonraki süreçlerde ise amatör radyoculukta kullanılmaya başlanmıştır. Daha önce mors kodu kullanılırken sözlü iletişimin icadından sonraki dönemde de kullanılmaya devam edilmiştir.

Q kodları nelerdir? Q kodları ne anlama gelir?

Q kodları arasında farklı alanlarda kullanılan sınıflandırmalar da yapılmıştır. Örnek olarak QAA ve QNZ arasındaki kodlar havacılıkta, QOA ile QQX arası kodlar denizcilikte QRA ile QUZ arası kodlar ise tüm hizmetlerde kullanılabilmektedir.

Genel olarak kullanımlarının zor olduğu düşünülse de Q kodları aslında oldukça pratik bir kullanıma sahiptir. Temel bir mantık doğrultusunda kullanılan bu kodlar etkili bir biçimde kullanıldığı zaman iletişim açısından da büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Kodların kullanım şekilleri genel olarak şöyledir:

Uygun mesaja göre kod seçimi yapılır.
İletilecek olan mesaja uygun olarak seçilen Q kodu diğer operatöre iletilir.
İletilen mesajın ardından yanıt beklenir.
Gelen yanıta göre karşılık verilerek çift taraflı iletişim sağlanır.
Son aşamada iletişim sonlandırılır ve bunun için de QRT ya da benzeri bir sonlandırma kodu kullanılır. Böylece karşı taraf iletişimin sonlandırıldığını anlar.

Üç haneli olarak kullanılan bazı Q kodları ve anlamları şunlardır:

QTH: Telsizcinin yerini ifade eder.
QSQ: İki iletişimci telsizcinin birbirleri ile sorunsuz bir şekilde iletişim kurduğunu ifade etmektedir.
QSL: Telsizcinin başka bir telsizciden gelen mesajı onayladığı anlamına gelir.
QRZ: Telsizcinin çağrı işareti hakkında bilgi istediğini gösterir.
QRM: Telsizcinin sinyaline giren gürültü ya da diğer istenmeyen sesleri ve sinyalleri ifade eder.
QRP: Telsizcinin çok düşük güç seviyelerinde iletişim kurmaya çalıştığını ifade eder.
QTH: Telsizcinin konumunu gösteren bir koordinat sistemidir. (QTH Locator)
QRT: Telsizcinin iletişim kurmayı bıraktığı ya da durduğu anlamına gelen bir koddur.
VBT: Telsizcinin başka bir telsizcinin konuşmasını bölmek istediği anlamına gelir.
88: Sevgi ifade eden bir koddur.
73: İyi şanslar anlamına gelir.