Yeni kitaplarda hissedilen keskin koku, çoğu zaman kitap severler tarafından taze ve karakteristik bir koku olarak tanımlanır. Bu koku, kağıt ve mürekkebin birleşimiyle beraber baskı sürecinde kullanılan kimyasal bileşenleri de içerir. İnsan beyni bu tür keskin aromaları kolayca algılar. Keskin kokuları unutmadığı gibi taze kitap kokusu ile olumlu bir bağ kurar. Bu nedenle yeni kitap kokusu okumayı seven kişilerde merak ve heyecan duygusu uyandırabilir. Öte yandan bu keskin kokunun neden oluştuğu da merak edilir.
Yeni kitapların raflardan alındığında yaydığı keskin koku kitap severler için tanıdık ve çekici bir kokudur. Bu koku çoğu zaman hoş bir aroma olarak algılansa da aslında fiziksel ve kimyasal süreçlerden kaynaklanır. Kitap üretiminde kullanılan kağıt, mürekkep, vernik ve ciltleme malzemeleri keskin ve karakteristik bir kokuya yol açar. Bu koku uçucu olduğundan daha kolay algılanır ve yeni kitap kokusu olarak algılanır.
Kağıt, keskin kokunun oluşumunda en çok rol oynayan bileşenlerden biridir. Kitapların büyük bir çoğunluğu selüloz ve lignin gibi organik bileşikleri içerir. Lignin kağıdın dayanıklılığını sağlayan bir polimer olarak kullanılır. Bu malzeme sıcaklık, nem ve mürekkep ile etkileşime geçtiğinde keskin aromalar üretir.
Yeni baskılarda lignin oranı yüksek kağıt kullanıldığında bu koku daha da belirgin hale gelir. Selüloz ise kağıdın temel yapısını oluşturur. Mürekkebin kağıdın yüzeyine tutunmasına yardımcı olur. Kağıt ve mürekkep arasındaki bu etkileşim kokunun yoğunluğunu belirleyen önemli bir faktördür.
Mürekkep, vernik ve ciltleme malzemeleri de bu keskin kokunun oluşumunda oldukça etkilidir. Baskı esnasında kullanılan mürekkep türleri, renk pigmentleri ve çözücüler uçucu bileşenleri oluştururlar. Bilhassa parlak kapaklı ve cilalı kitaplarda kullanılan vernikler uçucu bileşenlerin daha hızlı havaya karışmasını sağlar. Bu durum ise kitabın raftan alındığında daha yoğun bir aroma yaymasına yol açar.
Günümüzde bazı yüksek kaliteli baskılarda kullanılan mürekkepler ve kaplamalar kokunun daha hafif olmasını sağlayabilir. Fakat daha ekonomik baskılarda kullanılan çözücüler kokunun daha keskin ve yoğun algılanmasına neden olabilir.
Yeni kitap kokusundaki keskin koku sadece fiziksel bir özellik olarak algılanmaz. Kitap kokusunun psikolojik bir etkisi de vardır.
İnsan beyni koku ve hafıza ile duygusal merkezleri arasında doğrudan bir bağlantıya sahiptir. Bu nedenle yeni kitap kokusu genellikle merak, heyecan ve tatmin duygusu ile ilişkilendirilir. Bir kitabın sayfalarını çevirmeden önce kokusunu almak okuyucularda bir beklentiye sebep olur. Bu da okuma deneyimini zihinsel ve duygusal açıdan zenginleştirir. Son dönemde yapılan araştırmalar yeni kitap kokusunun okuyucuların dikkatini artırabileceğini ve kitaba yönelik ilgiyi yükselttiğini göstermektedir.
Elbette kitaptaki bu keskin koku zamanla azalır. Kitabın sayfalarındaki uçucu bileşikler havaya karıştıkça kimyasal reaksiyonlar stabil hâle gelir ve daha nötr bir kokuya bürünür. Bu yüzden yeni kitap kokusu genellikle baskı sonrası ilk günlerde en yoğun şekilde hissedilir. Bu kitabın “yeni” olduğunu gösteren somut bir işaret olarak algılanır. Kitap okumayı seven kişiler için bu aroma oldukça sevilir.
Öte yandan kokunun nötrleşmesi ve kitabın eskimesiyle beraber ortaya çıkan eski kitap kokusu da en az yenisi kadar etkileyici görülür.