İngilizce ‘Foreign Exchange’ kelimelerinin kısaltmasından oluşan Forex, ülkelerin para birimlerinin birbirine karşı değerini gösteren piyasaları ifade eder. Bütün para birimlerinin, birbirine karşı işlem gördüğü, alınıp satıldığı piyasalara ‘Forex Piyasası’ denir.
Forex piyasaları, hafta içi 5 gün ve 24 saat boyunca işlemlere açık bir piyasadır. Pazar gecesi saat 24:00’ten sonra başlayan işlemler, cuma gecesi saat 24:00’e kadar devam eder. Türkiye saatine göre işlemler Pazar gecesi 01:00’de başlar ve cuma gecesi 01:00’e kadar devam eder.
Forex işlemleri; devletlerden merkez bankalarına, şirketlerden tüccarlara, büyük yatırımcılardan küçük yatırımcılara kadar herkese açık bir piyasadır. Her yatırımcı ve tüzel kişilik, bu işlemlere taraf olabilmektedir.
Forex piyasasında döviz çiftlerinin birbirine karış fiyatları, serbest piyasa şartlarında, arz ve talep dengesine göre oluşmaktadır. Ülkelerdeki makroekonomik veriler ve faiz oranları başta olmak üzere çeşitli faktörler, fiyatlara etki etmektedir.
Forex işlemleri kapsamında aşağıdaki ürünlere yatırım yapılabilmektedir:
Forex işlemlerinde iki ülkenin para biriminin birbirine karşı değeri ölçüldüğü için;
Her iki ülkenin büyüme, enflasyon, istihdam verileri, politika faiz oranları gibi makroekonomik göstergeleri, söz konusu parite değerinin oluşumunda belirleyicidir.
Faiz oranlarına bağlı ‘Swap’ ve ‘Carry Trade’ işlemleri de FX piyasasında belirleyicidir. Faizi düşük para biriminde ‘borçlanma’ ya da satış yapılarak, faizi yüksek para biriminde ‘alım’ işlemi şeklinde de FX işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Forex piyasalarındaki hareketler, ekonomi dışındaki alanlardan da etkilenebilmektedir. Bunlar ağırlıklı olarak siyasi, askeri ve toplumsal hareketlerden kaynaklanır.
PİP: Forex piyasalarında işlem gören döviz çiftlerinin en küçük birim fiyat hareketi “pip” olarak ifade edilir. Döviz çiftleri genellikle, 4 ondalık basamağa göre fiyatlanır. 1 Pip ise ondalık basamağın dördüncü sırasında yani en sonunda yer alır. Genellikle 0,0001 olarak değerlenir. Birçok Forex paritesinde en küçük fiyat değişikliği artışı 1 Pip’tir. Başka bir deyişle döviz kurlarındaki hareketler ‘pip’lerle ölçülür.
Örneğin; EUR/USD paritesinde fiyat hareketleri 1,0950-1,0951 olarak devam etsin. En sonda yer alan 1’er puanlık artışlar da “1 Pip” olarak tanımlanır.
SPREAD: Forex piyasalarında döviz çiftlerinin tek bir fiyatı yoktur. Bir alım fiyatı bir de satım fiyatı vardır. Aracı kurumlar ya da komisyoncular tarafından sunulan alım ve satım fiyatı arasındaki fark, “Spread” olarak tanımlanır. FX işlemlerinde genellikle komisyon olmadığı için, aracı kurumlar, kendileri üzerinden yapılan işlemlerde, döviz çiftlerindeki “spread” aralığı kadar kâr elde ederler.
Örneğin; EUR/USD paritesinde alım ve satım aralığı,0950 - 1,0955 olsun. Burada spread aralığı 5 Pip olarak gerçekleşmektedir.
LOT: Forex piyasalarında işlemler “lot” olarak tanımlanan birimlerle gerçekleştirilir. hisse işlemlerindeki lot 1 adet hisseyi belirler. FX işlemlerindeki lot ise çeşitli türlere ayrılır ve farklı büyüklüğü ifade eder. Forex’te lotlar, ölçü birimidir. Kaç birim para ile işlem yapacağınızı lotlarla belirlersiniz. Yaygın olarak Standart Lot (100.000 para birimi) ve Mini Lot (10.000 para birimi) ile işlem yapılır.
FX piyasasında iki işlem yapabilirsiniz.
1-Alım İşlemi (Uzun/Long pozisyon): İşlem yapılan parite ya da emtia yükseldikçe para kazanırsınız.
2-Satış İşlemi (Kısa/Short pozisyon): İşlem yapılan parite ya da emtia geriledikçe kazanç elde edersiniz.
Forex piyasalarında ülke riski alındığı için; temel analiz olarak o ülkeye dair bütün makroekonomik ve politik olayların dikkate alınması gerekmektedir. Güncel bir örnek vermek gerekirse;
“2025’ yılında ABD’de yeni yönetimin tarife uygulamaları enflasyonist riskleri de artırarak, ABD Merkez Bankasının “faiz indirimlerinde frene basma” beklentisini artırmıştır. Böylece dolar, diğer para birimleri karşısında değer kazanmaktadır. Avrupa Merkez Bankası ise 2025’te faiz indirimi patikasında hareket etmektedir. Bu durum EUR/USD paritesinde, dolar lehine fiyatlamayı beraberinde getirmektedir.”
Teknik analiz olarak da grafikler üzerindeki bütün formasyonlar ve indikatörler kullanılarak, geçmişteki fiyat hareketlerine bakılıp, geleceğe yönelik çıkarımlar yapılabilmektedir.
FX piyasaları 5 gün 24 saat açıktır. Yatırımcılar, piyasalarda oluşabilecek muhtemel fırsatlardan her an faydalanabilir.
Forex piyasalarında, işlem teminatının üzerinde miktarlarda ‘kaldıraçlı’ işlemler yapılır. Türkiye’de resmi olarak 1/10 kaldıraç uygulanır. %1’lik bir kârlılık oranı, %10 kazanç olarak yatırımcılara yansır.
Kaldıraç, yatırımcıların küçük sermaye ile büyük pozisyon açmalarına da imkân tanır.
FX işlemlerinde sadece yükseliş yönlü değil düşüş yönlü de işlem yapılabilir. Böylece düşüşlerden de para kazanılabilir.
Forex piyasası, dünyanın en likit finansal piyasasıdır. Minimum fiyat marjlarıyla, yüklü işlemler kolay ve hızlı yapılabilir.
FX piyasalarının büyük ve organize bir piyasa olması, fiyat manipülasyonu riskini de azaltmaktadır.
Forex piyasalarında genellikle işlem komisyonu yoktur. Alım-satım fiyatları arasındaki düşük ‘spread’ aralıkları, işlem maliyeti olur. Böylece FX piyasaları; düşük maliyetli bir ticaret sunar.
Düzenli ve Sıkı Piyasa Takibi: Forex piyasalarında rakamlar; gün boyunca açıklanan ekonomik verilerden, siyasi, jeopolitik ve toplumsal olaylardan etkilenir. Bu sebeple sıkı takip gerekmektedir.
FX Eğitimi ve Analiz Desteği: Hangi ekonomik veri, hangi paritelerde, nasıl hareketlere sebep olur? İyi bilinmelidir. FX eğitimine zaman ayırmak ve aracı kurumdan analiz desteği almak önem taşımaktadır.
Yatırımcı Psikolojisini Yönetmek: FX gibi hareketli piyasada; vade ve bakiye gücü de dikkate alınarak ‘zarar kes’, ‘ortalama düşürme’, ‘teminat tamamlama’ gibi stratejilerle psikoloji yönetimi sağlanmalıdır.
Temerrüt ve Yüksek Volatilite Riski: FX piyasalarında özellikle beklenti dışı veriler ve olağan dışı olaylar hızlı fiyat hareketlerine sebep olabilmektedir. Böyle zamanlarda temerrüt riskine karşı dikkat edilmeli.
Yüksek Kaldıraç Riski: Ciddi avantaj gibi görülen kaldıraçlı işlemler, yüksek risk de barındırır. Alınan pozisyonun tersine doğru hızlı hareketlerde kayıp riski artar. Kaldıraçlı oranı doğru ayarlanmalıdır.
Doğru Aracı Kurum Seçimi / Karşı Taraf Riski: FX piyasalarında “merdiven altı” şeklinde tabir edilen aracılar bulunmaktadır. Düzenleyici otoriteler tarafından denetlenmeyen bu kuruluşlar, yatırımcıları çoğu zaman mağdur edebilmektedir. Türkiye’de SPK denetimine ve mevzuatına tabi olarak faaliyet gösteren, sağlam ve denetlenen FX aracı kurumları vardır.
Temelleri 1987 yılında Kapalıçarşı’da atılan ve 2012 yılından bu yana gerekli lisansları alarak faaliyet gösteren ALB Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Türkiye’nin en önde gelen borsa ve FX aracı kurumlarından biri olarak, Forex işlemlerinin güvenilir adresi olmuştur.
Forex piyasaları; kaldıraçlı işlemler, düşüşlerden de kazanç sağlama, 24 saat işlemlerin sürmesi gibi özellikleri ile, hisse senedi piyasalarından farklılık gösterir. Döviz işlemlerinde, hisse senetlerindeki gibi temettü kazancı yoktur, fiyat hareketlerinden getiri sağlanır.
Türkiye’de Forex işlemleri, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından regülasyonlar ve kurallarla düzenlenmiştir. SPK yetkili aracı kurumların tamamı; bu kurallara uyacağını taahhüt ederek, yatırımcılara FX işlem aracılığı hizmeti vermektedir. Bu kurumlarda açılan hesaplara gönderilen paralar Takasbank nezdinde saklanmaktadır ve Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun da gözetimindedir. Dolayısıyla SPK lisanslı aracı kurumlarda açılan hesaplar güvenlidir.
SPK tarafından yatırımcıları korumak için alınan en önemli tedbir; kaldıraç oranlarının 1’e 10 şeklinde sınırlandırılmasıdır.
Bireysel yatırımcılar bugün SPK lisanslı aracı kurumlarda kolaylıkla hesap açabilir. Bunun için TC Kimlik Fotokopisi, Adres beyanı (İkametgah ya da fatura), aracı kurum sözleşmesinin imzalanması ve kaldıraçlı işlem alım/satım Sözleşmesinin imzalanması yeterli olmaktadır.
Türkiye’nin öncü FX aracı kurumu ALB Yatırım Menkul Değerler A.Ş. nezdinde, bulunduğunuz yerden şubelere gitmeden online hesap açma imkanından da faydalanıp, bireysel müşteri temsilcisi ve demo hesap desteği ile hemen Forex işlemlerine başlayabilirsiniz.
#işbirliği