İngiltere'de 1986 yılında büyükbaş hayvanlarda belirlenen deli dana hatalığı 90'lı yıllarda Avrupa'da da görüldü. İngiltere'de 178 kişinin ölümüne neden olan deli dana hastalığı Türkiye'de yeniden gündem oldu.
Geçen günlerde Ankara Bilkent Şehir Hastanesi'nde bir hastadan deli dana hastalığı ön teşhisi alındığı belirtilmişti. Ankara'daki deli dana hastalığı şüphesi sonrası ise hastaneden yapılan açıklamada, "Hastanın, hastanemizin Nöroloji Kliniği tarafından takip edilmekte olduğu, ancak tanının henüz kesinleşmediği belirlenmiştir" denildi. Bu konu kısa sürede gündeme gelirken Ankara'dan sonra Bolu'dan da deli dana hastalığı haberi geldi.
Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tedavi gören bir hastanın beyin / omurilik sıvısı incelemesinde “deli dana” (vCJD) lehine pozitif bulgu raporlandı. Kadın hastadan alınan BOS örneği, inceleme için İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Nörodejeneratif Hastalıklar Araştırma Laboratuvarı'na gönderildi. Yapılan incelemede “deli dana” (vCJD) lehine pozitif sonuç elde edildiği aktarıldı.
Ankara ve Bolu'dan gelen deli dana hastalığı haberleri ise vatandaşlarda tedirginliğe yol açtı. Yaşanan gelişmelerin ardından internet aramalarında da 'deli dana hastalığı nedir?' 'deli dana hastalığı nasıl bulaşır?' 'deli dana hastalığı insana bulaşır mı?' 'deli dana hastalığı belirtileri nelerdir?' gibi sorular sıkça soruldu. Mynet olarak deli dana hastalığının detayları sizler için derledik.
İşte deli dana hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenler...
Tıp literatüründe Bovin süngerimsi ensefalopati olarak da adlandırılan deli dana hastalığı sığırlarda görülen ölümcül bir hastalıktır. İlk zamanlarda hastalığın sadece hayvanları etkilediği düşünülmekteyken yapılan bilimsel çalışmalara göre insanlarda görülen Creutzfeldt-Jacob hastalığı ile deli dana hastalığı arasında ilişki olduğu görülmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalar hastalıklı hayvan etlerinin tüketilmesinin insanlara da deli dana hastalığı bulaşmasına yol açabileceğini göstermektedir. Deli dana hastalığı beyinde prion adı verilen proteinlerin anormal birikmesi sonucunda ortaya çıkar.
Deli dana hastalığı yavaş ilerleyen enfeksiyon hastalıkları arasında yer almaktadır. Hastalık ilk olarak hafif belirtilerle başlar ve zamanlar sinir sistemi tutulumu artar. Deli dana hastalığının erken dönem belirtilerinde: Depresyon, kaygı ve kişilik değişimleri, uyku bozuklukları, hafıza zayıflığı ve dikkat dağınıklığı, kaslarda istemsiz seğirmeler veya titremeler, el ve göz koordinasyonunda bozulma, yorgunluk ve baş dönmesi.
Deli dana hastalığının ileri dönem belirtileri arasında ise şu belirtiler yer almakta: Konuşma bozuklukları, yürüyememe veya denge kaybı, bulanık ve çift görme gibi görme problemleri, kas sertliği - kas spazmları, unutkanlık ve bilinç kaybı. Son evrede ise bitkisel hayata geçiş.
Deli dana hastalığının nasıl bulaştığına yönelik soru da vatandaşlar tarafından sıkça araştırıldı. Deli dana hastalığının bulaş yoluyla ilgili çalışmalar hala devam ediyor. Yaygın olarak deli dana hastalığına yakalanmış olan hayvanlara yakın temas ve deli dana hastalığı bulunan hayvanların etlerinin ya da sakatatlarının yenmesi ile bulaştığı düşünülüyor. Organ nakli ve tıbbi cihazlarla da bulaşabileceği belirtilen deli dana hastalığının nadir olarak kan transfüzyonu ile bulaşabileceği belirtiliyor.
Şimdiye kadar yapılan araştırmalara göre insandan insana direkt bulaş söz konusu değil. Ayrıca deli dana hastalığının öksürük, hapşırma, dokunma veya cinsel temas yoluyla bulaşan bir hastalık olmadığı bilinmektedir.
Deli dana hastalığının şimdiye kadar geliştirilmiş herhangi bir aşı ya da etkili ilacı bulunmuyor. Bazı uzmanlar bu konu üzerine çalışmalar yürütüyor.