İnsanlar için iletişim kurma ihtiyacı sadece konuşmak ya da bilgi alışverişinde bulunmakla sınırlı değildir. Bazen içimizi kemiren tek başımıza taşımakta zorlandığımız duyguları paylaşmak isteriz. Bazen de sadece anlaşılmak ve birinin bizi gerçekten dinlediğini hissetmek isteriz. Bu tür iletişimler kişiler arasındaki bağları güçlendirir. Bununla beraber kişilerde güven duygusu oluştukça toplumsal dayanışma da güçlenir. Bu nedenle etkili diyalog kurmanın unsurlarını bilmek oldukça önemlidir.
İletişim hayatın her alanında bizi diğer insanlarla bağlayan bir köprü işlevine sahiptir. İnsanlar için ailede, iş yerinde, arkadaş çevresinde ya da toplumsal ilişkilerde sağlıklı bir iletişim kurmak kişisel mutluluğu artırır. Bununla beraber sosyal uyumu da etkiler. Fakat etkili iletişim kurma sadece cümle kurarak gerçekleşmez. Bunun için karşımızdaki insanı anlamak, hissetmek ve doğru bir biçimde ifade edebilmek gerekir.
İnsanlarla etkili diyalog kurmanın 5 anahtarı aşağıdaki gibidir:
Empati kurmak iletişimdeki en önemli unsurdur. Karşımızdaki kişinin ne hissettiğini anlamaya çalışmak, onun bakış açısına saygı duymak ve duygularına değer vermek etkili iletişimin kalbi gibidir. Bunun yanı sıra empati kurmak sadece seni anlıyorum demek değildir. Karşıdaki insanın dünyasına girip bir süreliğine onun gözünden bakabilmektir.
Empati kurmak için öncelikle iyi bir dinleyici olmanız gerekir. Karşınızdakini gerçekten dinlediğinizde sözlerinin arkasındaki duyguları fark etmeye başlarsınız. Bununla beraber beden dilini gözlemlemek ve ses tonunu analiz etmek de oldukça önemlidir. Örneğin iletişim esnasında “Bu seni nasıl hissettirdi?” gibi bir soru sormak karşıdaki kişiye kendini ifade etme imkanı sunar. Bu sayede sadece konuşan kişiler olmaktan çıkar anlayan kişiler olursunuz.
İletişimin bir kısmı sözsüz gerçekleşir. Araştırmalara göre insanlar arasındaki iletişimin yaklaşık yüzde 60-70’i beden diliyle kurulur. Bu yüzden söylenenler kadar nasıl söylediğiniz de önemlidir. Konuşurken güvenli bir duruş sergilemek, karşınızdakiyle göz teması kurmak ve mimiklerinizi doğal bir biçimde kullanmak iletişiminizi güçlendirir.
Örneğin dik bir duruş ve samimi bir gülümseme karşı tarafa “ben buradayım ve seni dinliyorum” mesajını verir. Bununla beraber kolları çaprazlamak ya da göz teması kurmaktan kaçınmak ise mesafe yaratabilir. Beden dilini etkili bir şekilde kullanmak kelimelerin ötesine geçer. Bu sayede samimiyet ve açıklık hissi uyandırır.
Karmaşık düşünceleri anlaşılır şekilde ifade etmek güçlü iletişimin temel unsurlarından biridir. Çünkü yanlış anlaşılmalar cümlelerden dolayı değil nasıl söylendiğiyle ilgilidir. İletişim esnasında açık ve net bir dil kullanmak yanlış anlamaları önler. Bu da karşınızdaki kişide güven duygusu oluşturur.
Bunu yapabilmek için ilk olarak düşüncelerinizi önce kendi zihninizde netleştirin. Konuşmadan önce neyi nasıl ifade etmek istediğinizi planlayın. Gereksiz detaylara boğulmadan sade bir dille konuşmaya özen gösterin. Örneğin bir konuyu anlatmadan önce bu konuda üç önemli nokta var gibi bir giriş yapmak verilmek istenen mesajı daha etkili hale getirebilir.
Etkili iletişimin önemli unsurlarından biri de dinlemektir. Fakat günümüzde pek çok insan dinliyormuş gibi görünse de aslında sadece vereceği cevabı hazırlamaktadır. Gerçek dinleme ise karşınızdaki kişinin söylediklerine tüm dikkatinizi vermeyi gerektirir.
Aktif dinleme göz teması kurmak, başınızı sallayarak onaylamak, arada kısa geri bildirimler vermekle ilgili bir durumdur. Bu esnada “anlıyorum ve devam et lütfen” gibi cümleler kurmak bu hissi yaratır. Bununla beraber karşınızdaki kişiye değerli olduğunu hissettirir. Bunun için birinin sizi gerçekten dinlediğini hissettiğinizde iletişimin nasıl daha samimi olduğunu düşünebilirsiniz.
İletişim çift taraflı gerçekleşen bir süreçtir. Bu noktada kendimizi ifade etmekle beraber nasıl algılandığımızı da anlamak önemlidir. Bu nedenle geri bildirim almak gelişim için güçlü bir fırsattır. Geri bildirimleri eleştiri yerine rehber olarak görmek gerekir. Çünkü dışarıdan gelen yorumlar iletişim tarzınızın güçlü ve zayıf yönlerini fark etmenize yardımcı olur.
Bir arkadaşınızdan ya da yöneticinizden “Benimle iletişim kurarken seni nasıl hissediyorum?” gibi bir geri bildirim istemek kendinizi geliştirmenin etkili bir yoludur. Öte yandan geri bildirimleri almak kadar doğru değerlendirme yapmak da önemlidir. Bu süreçte savunmaya geçmeden söylenenleri analiz etmek ve gerektiğinde davranışınızı değiştirmek iletişim becerilerinde ilerleme sağlar.
Etkili iletişim kurma öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir durumdur diyebiliriz. Bunun için empati kurmak, beden dilini doğru kullanmak, açık ifadelerle konuşmak, dinlemeyi önceliklendirmek ve geri bildirimlere açık olmak oldukça önemlidir. Bu becerileri geliştirdiğinizde etkili bir iletişim kurmaya başlarsınız. Bununla beraber daha anlayışlı, sabırlı ve bilinçli bir insan hâline gelirsiniz.