Mevcut mesai saatlerini aşan ve fazla mesai yapan çalışan kişiler, ispat edilen fazla mesai ücretlerini alma hakkına sahiptir. İspatın sadece yazılı olması değil, şahit olan kişilerle yapılabilmesi de mümkün olabilmektedir. Fazla mesai kapsamına giren saatler için işçiye ücret ödenir. Genel olarak işçinin bir hafta içinde 45 saatlik çalışma süresini aşması halinde fazla mesai hakkı da oluşmuş olur.
Kanunlar doğrultusunda normal olan 1 haftalık çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Ancak işveren ile işçi arasında anlaşmaya bağlı olarak belirlenen çalışma süresi daha az da olabilir. Örnek olarak normal çalışma süresi olarak işveren ve işçi arasında 35 saat belirlenmişse işçinin bu 35 saati aşması halindeki her saat fazla mesai olarak işçiye ödenmek zorundadır.
Günlük olarak belirlenen çalışma süresi 11 saat ile sınırlandırılmıştır. Sadece işçi ve işveren arasında yapılan sözleşme ya da anlaşma gereğince çalışma saatleri farklı şekilde düzenlendiyse fazla mesai ücreti de bu süreye göre hesaplanmalıdır. Fazla mesai hesaplamasında önemli olan çalışanın resmi olarak ve işveren ile yaptığı anlaşmaya göre günlük ve haftalık kaç saat çalışması gerektiğidir.
İş Kanunu 41. maddeye göre ülkenin genel yararları yahut işin niteliği ya da üretimin arttırılması gibi nedenlere bağlı olarak fazla mesai yapılabilmektedir. Kanunlara göre kamu personeli mesaisi 45 saat olmalıdır ve bu süre haftalık olarak belirlenmiştir.
Kamu personeli olan memurlar için resmi mesai ücreti hesaplaması da belirlenen formüle göre yapılmalıdır. Formüle göre saatlik brüt ücret ile 1.25 çarpılır ve ortaya çıkan tutar fazla süreler ile çalışma ücreti olur. Devlete ait kurum ve kuruluşlarda çalışan kamu işçilerinin bir hafta için çalışma süresi en fazla 45 saat olmalıdır. Bu süreyi geçen her saat fazla mesai hesaplamalarına göre çalışana ödenir.
İş kanununa göre fazla mesai hesaplaması için taraflar arasında bir sözleşme ile farklı bir anlaşma yapılmamışsa: