Topuk kanı nedir? Neden alınır, zorunlu mu? Topuk kanında nelere bakılır?

Erken teşhis için bebeklere doğar doğmaz yapılan bazı testler son derece önemli kabul edilir. Yapılan erken teşhisler sayesinde belirlenen hastalıklara erken evrede uygulanan tedaviler uzun vadede hayat kurtarıcı olabileceği gibi kalıcı hastalıkların da önüne geçebilir. Tarama testleri bu ve benzeri nedenlerle yeni doğan bebekler için çok önemli ve gereklidir.

Topuk kanı nedir? Topuk kanı nereden alınır?

Bir tarama testi türü olan topuk kanı testi bebek doğduktan sonraki ilk 4 hafta içinde yapılır. Bu dönemde yapılan testlerin arasında en bilineni topuk kanı testidir. Topuk kanı taraması adı da verilen bu test için ilk kan örneği doğum gerçekleştikten hemen sonraki ilk birkaç gün içinde alınmalıdır. Topuk kanı testi için ikinci kan da doğumdan sonraki ilk hafta içinde alınmalıdır.

Kan bebeğin topuğundan alınır. Doğum gerçekleştikten sonra hastanede ya da aile hekimliğinde topuk kanı testi uygulanabilir. Başka bir yerde alınan kan örneği ilgili hastaneye gönderilir.

Topuk kanı neden alınır?

Yeni doğan bebeklerin topuklarından kan alınmasının nedeni topuk kanı taraması yapmaktır. Bu sayede erken tanı koyularak tedavi edilebilecek hastalıkların belirlenmesi de sağlanır. Sonuç negatif çıkarsa her şey normal demektir. Pozitif sonuç çıkan bebeklerin durumları kontrol altına alınır.

Birçok hastalığın erkenden belirlenmesini sağlayan topuk kanı taraması sayesinde bebeklerde olan hastalıklar teşhis edilebilmektedir. Bu sayede de önem alınarak en kısa sürede tespit edilen hastalığın tedavisine başlanabilir.

Topuk kanı kaç defa alınır?

Topuk kanı taraması 2 kez alınır. Bebeklerden doğum gerçekleştikten hemen sonra anne hastaneden taburcu edilmeden alınmalıdır. İkinci örneğin ise doğumdan sonraki ilk hafta içinde alınması gerekir.
Alınan kan miktarı bazen yetersiz kalabilir. Şüpheli sonuçlarda test tekrar yapılabilir. Başka nedenlere bağlı olarak da testin tekrarı kararı alınabilir. Ayrıca ilk testte görülmeyen bazı hastalıklar ya da sorunlar ikinci kez alınan örnekte görülebilir.

Topuk kanı zorunlu mu?

Yeni doğan bebeklere yapılacak olan topuk kanı testi Türkiye’de de doğan bebekler için yapılan bir tarama testidir. Türkiye'nin ulusal programında da bulunan topuk kanı testi, bebeklerin sağlıklarının korunmasını ve halk arasında bu hastalıkların etkilerinin azaltılarak yok edilmesini sağlamayı amaçlar.

Topuk kanı alımı için adli zorunluluk bulunmamaktadır. Aileler talep ederek topuk kanı ret formu doldurup imzalayabilmektedir. Formu ilgili hastaneye ya da bağlı oldukları aile hekimliğine beyan edebilmektedirler. Ancak birçok uzman isim tarafından çeşitli hastalık ve sağlığı tehdit eden bozuklukların başlamadan önce anlaşılmasını mümkün kılan topuk kanı taramasının reddedilmesi tavsiye edilmemektedir.

Topuk kanında nelere bakılır?

Topuk kanı taraması ile teşhis edilmesi hedeflenen hastalıklardan bazıları şunlardır:

• Fenilketonüri (PKU)
• Konjenital hipotiroidizm
• Kistik fibrozis
• Spinal musküler atrofi (SMA)
• Konjenital adrenal hiperplazi (KAH)